Anatomia dhe funksioni i zemrës

Nga Alket Koroshi, mjek nefrolog

Zemra është përafërsisht madhësia e një grushti dhe ndodhet në mes të gjoksit, pak në të majtë. Zemra eshtë muskuli në qendër të sistemit të qarkullimit, duke pompuar gjakun rreth trupit ndërsa zemra rreh. Ky gjak dërgon oksigjen dhe lëndë ushqyese në të gjitha pjesët e trupit, dhe largon dioksid karboni të padëshiruar dhe produkte të mbeturinave.

Struktura e zemrës

Zemra është e përbërë nga tre shtresa të indeve: epikardium, myokardium, endokardium.

Këto shtresa janë të rrethuara nga perikardi, një shtresë e hollë e jashtme që mbron zemrën. Ka katër dhoma që përbëjnë zemrën – dy në anën e majtë dhe dy në të djathtë. Dy dhomat e sipërme të vogla janë atria. Dy dhomat më të mëdha të ulëta janë barkushet. Këto anët e majta dhe të djathta të zemrës janë të ndara nga një mur muskul i quajtur septum.

Sistemi i qarkullimit të gjakut: Zemra pompon gjak gjatë gjithë trupit – rreth pesë litra të saj – dhe kjo quhet qarkullim. Zemra, gjaku dhe enët e gjakut së bashku përbëjnë sistemin kardiovaskular (ose sistemin e zemrës dhe të qarkullimit të gjakut).

Ana e djathtë e zemrës merr gjak që ka pak oksigjen sepse shumica është përdorur nga truri dhe trupi. Ai e pompon këtë në mushkëritë, ku mbledh një furnizim të freskët të oksigjenit. Gjaku pastaj kthehet në anën e majtë të zemrës, gati për t’u pompuar përsëri në tru dhe pjesën tjetër të trupit.

Enët e gjakut

Gjaku pompohet rreth trupit përmes një rrjeti të enëve të gjakut:
arteriet – ato mbajnë gjak të pasur me oksigjen nga zemra juaj në të gjitha pjesët e trupit, duke u bërë më të vogla pasi largohen më tej nga zemra

kapilarët – ato lidhin arteriet më të vogla me venat më të vogla, dhe ndihmojnë në shkëmbimin e ujit, oksigjenit, dioksidit të karbonit dhe lëndëve ushqyese të tjera dhe substancave të mbeturinave midis gjakut dhe indeve përreth tyre

venat – ata mbajnë gjak, pa oksigjen, kthehen drejt zemrës suaj, dhe bëhen më të mëdha ndërsa jane më afër zemrës.

Enët e gjakut janë në gjendje të zgjerohen ose të ngushtohen në varësi se sa gjak kërkon secila pjesë e trupit. Ky veprim kontrollohet pjesërisht nga hormonet.

Valvulat: Zemra juaj ka katër valvola. Ata veprojnë si porta, duke e mbajtur gjakun të lëvizë në drejtimin e duhur:
valvula aortale – në anën e majtë
valvula mitrale – në anën e majtë
valvula pulmonare – në anën e djathtë
valvula trikuspidale – në anën e djathtë

Sistemi elektrik

Që zemra të vazhdojë të pompojë rregullisht, ajo ka nevojë për sinjale elektrike të cilat i dërgohen muskujve të zemrës duke i thënë asaj kur të kontraktohet dhe të pushojë.

Sinjali elektrik fillon në atriumin e djathtë, ku ndodhet kardiak natyral i zemrës – nyja sino-atriale -. Ky sinjal kalon ne atriumet, duke i bërë ato të kontraktohen. Gjaku pompohet nëpër valvulat në ventrikujt.

Kur atriumet takojnë barkushet, ekziston një zonë e qelizave speciale – të quajtura nyja atrio-ventrikulare – të cilat kalojnë sinjalet elektrike në të gjithë muskulin tuaj të zemrës nga një sistem rrugësh elektrike, i njohur si sistemi përcjellës.

Muskujt e barkusheve atëherë kontraktohen, dhe gjaku pompohet përmes valvulave pulmonare dhe aortës në arteriet kryesore.

‘Paqësuesi natyror’ i zemrës – nyja sino-atriale – prodhon një sinjal tjetër elektrik dhe cikli fillon përsëri.