Blerta Brati, mjeke
Covid-19 nuk është pandemia e parë me të cilën përballet njerëzimi. Megjithatë, është e vetmja sëmundje moderne që ka shtyrë qeveritë në të gjithë botën të kufizojnë popullsinë e tyre. Vdekshmëria, mënyra e transmetimit, aftësia për të mutuar …, çfarë e bën këtë virus veçanërisht të frikshëm?
- Super-përhapës që është e vështirë të zbulohen!
R0, i cili pasqyron numrin mesatar të njerëzve të infektuar me një transportues të virusit, nuk pasqyron realitetin e transmetimit. Për shkak se 70% e pacientëve nuk transmetojnë virusin tek ndonjë person tjetër, dhe 10% në 20% të pacientëve kontribuojnë në 80% të ndotjes. Prandaj koronavirusi përhapet kryesisht përmes “grupeve”, papritur dhe në mënyrë të paparashikueshme.
- Një virus që endet në ajër!!
Viruset e Ebola ose AIDS transmetohen përmes sekrecioneve ose marrëdhënieve seksuale, gjë që është shumë më e lehtë për tu parandaluar sesa transmetimi përmes rrugëve të frymëmarrjes siç është SARS-CoV-2. Kjo e fundit është edhe më e keqe se gripi, i cili transmetohet përmes pikave të ndotura. “Një person i infektuar me SARS-CoV-2 do të ekspozojë më shumë njerëz në ndotje sesa me grip, ndoshta për shkak të aerosolizimit të virusit”.
- Mutacionet që nxisin përhapjen!!
Javët e fundit, ne kemi parë variante të ndryshme që shfaqen, të cilat përshpejtojnë dinamikën e epidemisë dhe vënë në pikëpyetje efektivitetin e vaksinave. Nëse të gjithë viruset mutohen shpesh, SARS-CoV-2 do të ekspozohej veçanërisht ndaj këtyre mutacioneve të rastësishme. Sipas një studimi nga Instituti Weizmann në Izrael, virusi është në gjendje të rrisë afinitetin e tij me receptorët ACE-2 me më shumë se 600, të cilët lejojnë që virusi të ngjitet dhe të hyjë në qelizë. Me fjalë të tjera, variantet që posedojnë një mutacion të tillë do të ishin 600 herë më infektive! Për krahasim, në variantet angleze dhe afrikane të jugut, të cilat tashmë na shqetësojnë shumë, ngjitja është rritur vetëm katër dhe dymbëdhjetë herë.
- Një shkallë e fatalitetit të rastit … shumë e ulët!!
Ka sëmundje shumë më serioze se Covid-19, të tilla si Ebola ku virusi vret deri në 90% të të infektuarve. Po kështu, shkalla e fatalitetit të rastit të SARS në 2003 u vlerësua në 43% në ata mbi 60 dhe 13% në ata nën 60 vjeç, krahasuar me 0.23% në 1.15% për Covid-19. Si rezultat, është shumë më e lehtë të zbulosh transportuesit e virusit. “SARS 2003 nuk ishte ngjitës derisa simptomat u shfaqën, duke lejuar kohë për të izoluar pacientët para se të infektonin të tjerët. Dhe të gjithë ishin më të identifikueshëm pasi gjithnjë kishin forma serioze, ”shpjegon epidemiologu Arnaud Fontanet nga Instituti Pasteur.
Me një progres më të qetë se SARS, Covid-19 përfundoi duke prekur më shumë njerëz dhe duke shkaktuar më shumë viktima.
- Simptoma jashtëzakonisht të ndryshme!!
Ndërsa simptomat e gripit janë të njohura mirë (ethe, dridhura, dhimbje muskulore, lodhje, dhimbje koke, etj.), Simptoma të caktuara të Covid-19 i lënë mjekët të hutuar. Në disa pacientë, janë vërejtur çrregullime të stomakut, manifestime të lëkurës, konjuktivit, fantosmi (halucinacione të nuhatjes), apo edhe ënjtje të gjuhës. Virusi gjithashtu mund të shkaktojë ndërlikime kardiovaskulare dhe të trurit. Kohëzgjatja veçanërisht e gjatë e simptomave në disa pacientë është gjithashtu një nga karakteristikat që e bëjnë këtë sëmundje atipike. Sipas një studimi të botuar në revistën Annals of medical Medicine, më shumë se 30% e pacientëve me Covid-19 kanë simptoma që vazhdojnë të paktën gjashtë javë pas infektimit.
Është gjithashtu e pamundur të parashikohet se cilët pacientë kanë më shumë të ngjarë të zhvillojnë një formë të rëndë (8 deri në 15% të rasteve). Mosha, gjinia, mbipesha dhe diabeti janë faktorë të njohur të rrezikut, por disa pacientë përjetojnë përkeqësim të papritur dhe të pashpjegueshëm. Në këtë kontekst, është e vështirë të përcaktohen përparësitë në drejtim të vaksinimit dhe parandalimit.
Mund te shtojme ketu edhe mungesen e nje skeme trajtimi, apo thene me thjesht gjetjen e nje molekule shpetimtare!!
No comments:
Post a Comment