Çfarë pengon vaksinimin?/ Ekspertët shpjegojnë se përse qytetarët nuk po vaksinohen

Ekspertë të shëndetësisë evidentojnë, se ka njerëz, që janë të prirur të besojnë më shumë teoritë konspiracioniste, për sa i përket vaksinimit kundër Covidit, sesa fjalën mjekut, që në botën e zhvilluar është “ligj”.

Shqipëria ka mbulesë vaksinave tek 40%, ndërsa Evropa Perëndimore dhe Amerika e kanë mbi 70%.

Është i vërtetë ky konstatim, por praktika ka treguar që trekëndëshi i koalicionit mjek-pacient-vaksina, ka shpëtuar njerëzimin. Teoritë konspiracioniste janë të shumta, pasi jetojmë në një sistem demokratik, që garanton të drejtën e shprehjes së mendimit.

Por fakti që janë përhapur kaq shumë tek ne, ndoshta tregon se ekspertet, teknicienët, profesionistët e shëndetit publik, nuk kanë bërë sa duhet për evidentimin e të mirave që sjell vaksinimi në luftën për jetën.

Por teoritë konspiracioniste në këndvështrimin tim, gjetën terren edhe për faktin që mjekësia, edhe në vendet më të zhvilluara, u tregua e lëkundur fillimisht, në kundërpërgjigjen që i dha Covid-19-tës.

Lëngu i karrotës dhe portokallit: Vlerat ushqyese e vitaminoze të këtij kombinimi

Lëngu të karrotës dhe portokallit është një mënyrë e dobishme për të përfituar shumicën e vlerave, sepse nëpërmjet tyre merrni vitamina, minerale dhe ushqyes të rëndësishëm për mbrojtjen e shëndetit tuaj.

Vitamina C: Nëse përfshini lëngun e karrotës dhe portokallit në dietën tuaj, do të plotësoni dozën e rekomanduar ditore të vitaminës C. Një gotë normale me lëng të nxjerrë nga një sasi e barabartë karrotash dhe portokallesh ku mund të shtoni edhe pak panxhar përmban 85 përqind e dozës së rekomanduar ditore të kësaj vitamine për femrat dhe 71 përqind për meshkujt. Vitamina C forcon prodhimin e kolagjenit dhe ndihmon në prodhimin e energjisë.

Vitamina A: Një racion i lëngut të karrotës dhe portokallit është një burim i shkëlqyer i vitaminës A. Në çdo gotë do të gjeni përafërsisht 508 përqind të dozës së rekomanduar për meshkujt dhe 652 përqind të asaj të rekomanduar për femrat. Vitamina A ndihmon në zhvillimin e indeve, ruan shëndetin e sistemit imunitar, qelizat e kuqe të gjakut dhe lëkurën. Kjo vitaminë mbështet funksionet e retinës së syrit dhe përmirëson shikimin.

Folatet: Lëngu i karrotës dhe portokallit ofron folate, ose vitaminën B-9 që ndihmon në metabolizmin e acideve nukleike dhe amino acideve, përbërës që janë pjesë e ADN-së dhe proteinës. Një dietë e pasur me folat e bën jetën tuaj më të gjatë. Folati mbron kundër difekteve në lindje dhe komplikimeve të tjera tek femrat shtatzënë. Një gotë normale me lëng karrote dhe portokalli përmban 146 mikrogram folat ose 37 përqind të dozës së rekomanduar ditore.

Vlera të tjera: Pirja e lëngut të karrotës dhe portokallit ofron ushqyes të tjerë të dobishëm për qarkullimin e gjakut. Ky lëng përmban 732 miligramë kalium, ose 16 përqind të dozës së rekomanduar ditore. Kaliumi ul tensionin e gjakut dhe ndjeshmërinë ndaj ndikimit të kripës në rritjen e tensionit.

Jeni në kërkim të një recete të thjeshtë dhe të shijshme të cilën mund ta ndani me të gjithë familjen? Karrotat dhe portokallet, në sasi të barabarta, funksionojnë mirë së bashku dhe janë një burim i shkëlqyer i vitaminës C e cila ndihmon organizmin të përthithë më mirë hekurin.

Të dyja ofrojnë beta karoten që kthehet në vitaminë A dhe ju ndhmon të keni një paraqitje rinore nëpërmjet sasive të larta të kolagjenit dhe sistemit të fuqizuar imunitar.

Nefropatia diabetike dhe stresi oksidativ

Nga Alket Koroshi, mjek nefrolog

Nefropatia diabetike (DN) është një ndërlikim mikrovaskular i diabetit mellitus (DM) dhe është shkaku kryesor i sëmundjes renale të fazës terminale (ESRD) në të gjithë botën. Në biopsinë e veshkave, zgjerimi mesangial dhe depozitat jashtëqelizore shihen, duke çuar në dëmtimin e strukturës glomerulare dhe zmadhimin e membranës glomerulare.

Stresi oksidativ në Nefropatinë Diabetike në fund të procesit zakonisht jep fibrozë glomerulare dhe intersticiale e kulmuar me një nefron jofunksional . Stresi oksidativ (OS) është i pranishëm në DM dhe hiperglicemia është faktori kryesor në gjenerimin e hershëm, të qëndrueshëm të OS, i cili kontribuon në patogjenezën e DN. Komplikime të tjera të hiperglicemisë që promovojnë OS përfshijnë: formimin e produkteve përfundimtare të glikacionit (AGEs), një rritje në gjenerimin e specieve reaktive të oksigjenit (ROS), uljen e prodhimit të oksidit nitrik (NO) dhe aktivizimin e proteina kinazes C (PKC), rrugët e poliolit dhe sistemi renin-angiotensinë.

OS i kombinuar me hipergliceminë mund të gjenerojë pasoja negative në strukturën dhe funksionin e veshkave, duke rritur, në nivelin glomerular, mosfunksionimin e qelizave endoteliale, depozitimin e matriksit jashtëqelizor, dëmtimin e qelizës mesangiale, mosfunksionimin e podociteve, rritjen e faktorit të rritjes transformuese β (TGF-β), apoptoza qelizore dhe mikroalbuminuria. Gjithashtu, në tubula ka një rritje të dëmtimit oksidativ, hipoksi, fibrozë, apoptozë dhe proteinë, dhe një ulje të NO dhe faktorit 1α të induktuar nga hipoksia.

Terapitë e rekomanduara që mund të jenë të dobishme në zvogëlimin e ketij procesi demtues dhe vonesën e DN përfshijnë kontroll të mirë të glicemisë, nivele adekuate të presionit arterial dhe lipideve, ushtrime fizike, ndërprerje të pirjes së duhanit, agjentë antioksidues dhe dietë, për shembull, me ushqime antioksidante. Duke qenë se OS është i implikuar në patogjenezën dhe përparimin e DN, terapitë antioksiduese që modulojnë këtë gjendje do të ndikonin në mënyrë të favorshme në rrjedhën e sëmundjes.

Sëmundja e shurupit të panjës: Shkaqet, simptomat dhe trajtimi

Sëmundja e urinës së shurupit të panjës (MSUD) është një çrregullim metabolik kërcënues për jetën. Çrregullimet metabolike janë gjendje në të cilat trupi juaj nuk mund të funksionojë normalisht, sepse nuk mund ta konvertojë siç duhet ushqimin në energji për ta mbajtur trupin tuaj të shëndetshëm.

Proteina i nevojitet trupit për të funksionuar normalisht. Proteinat përbëhen nga 20 lloje të ndryshme aminoacide. Proteinat duhet të shpërbëhen (metabolizohen) në mënyrë që ato të absorbohen dhe të përdoren nga trupi. Njerëzit me MSUD nuk kanë enzimat e nevojshme (ose nuk i kanë fare enzimat specifike, kanë enzimat specifike, por ato nuk funksionojnë, ose nuk kanë mjaftueshëm nga enzima specifike) për të zbërthyer tre aminoacide të veçanta acidet – leucina, izoleucina dhe valina.

Për shkak se njerëzit me MSUD nuk mund t’i zbërthejnë këto tre aminoacide, këto aminoacide grumbullohen në trup, bëhen toksike për trupin dhe shkaktojnë probleme të rënda shëndetësore. Pa menaxhim mjekësor, sëmundja e urinës me shurup panje mund të çojë në një gamë të gjerë të paaftësive intelektuale dhe fizike dhe vdekje.

Simptomat dhe shkaqet

Si e marrin njerëzit sëmundjen e urinës së shurupit të panjës (MSUD)?

MSUD trashëgohet (përcjellet) përmes familjeve. Një fëmijë lind me MSUD kur të dy prindërit janë bartës të tre mutacioneve specifike të gjeneve (ndryshimeve) dhe fëmija i tyre trashëgon kopje të këtyre gjeneve të ndryshuara – një kopje nga secili prind. Këto mutacione rezultojnë në pak ose aspak aktivitet të enzimave të nevojshme për të zbërthyer tre aminoacide specifike që janë në ushqimet e pasura me proteina. Këto tre aminoacide specifike janë leucina, izoleucina dhe valina. Pa enzimat e nevojshme, të tre aminoacidet ndërtohen dhe po ashtu edhe nënproduktet e tyre toksike (të quajtura ketoacidet). Kjo çon në probleme serioze shëndetësore që shihen në MSUD.

Cilat janë simptomat e sëmundjes së urinës së shurupit të panjës (MSUD)?

Urina, djersa ose dylli i veshit që mban erë si shurup panje ose sheqer të djegur. (Ky çrregullim mori emrin e tij nga kjo simptomë e zakonshme.) Kjo mund të mos jetë gjithmonë e pranishme në të gjitha llojet.
Të ushqyerit e dobët, të vjella, humbje oreksi, nervozizëm.
I plogësht/ngadalshëm/lodhje dhe dobësi.
Ndryshime në tonin e muskujve – ton i dobët i muskujve, shtrëngim/tension i muskujve
Lëvizje jonormale të muskujve, spazma që shkaktojnë harkim prapa të kokës, qafës dhe shtyllës kurrizore.
Vonesa në zhvillim.
Konvulsione, veshtiresi të frymëmarrjes dhe koma (ndërsa gjendja përparon).

Diagnoza dhe Testet

Si diagnostikohet sëmundja e urinës së shurupit të panjës (MSUD)?

Mjekët diagnostikojnë MSUD klasike me ekzaminime të të porsalindurve (teste gjaku) menjëherë pas lindjes së një foshnje. Njerëzit me MSUD të ndërmjetme, të përhershme ose të përgjegjshme ndaj tiaminës mund të mos shfaqin shenja të sëmundjes deri në vitet e tyre të vogla ose fëmijërinë e hershme. Në këto raste, mjekët diagnostikojnë MSUD me analiza gjaku dhe duke vlerësuar simptomat e fëmijës, duke përfshirë gjetjen e aromës dalluese të sheqerit/panjeve të djersës dhe urinës së tyre. Testimi gjenetik nga qelizat e bardha në gjak tani mund të ndihmojë në konfirmimin e diagnozës dhe gjithashtu të ndihmojë në identifikimin e llojeve të MSUD.

Menaxhimi dhe trajtimi

Cilat janë trajtimet për sëmundjen e urinës me shurup panje (MSUD)?

Mjekët mund të menaxhojnë MSUD duke kontrolluar nivelin e tre aminoacideve (leucinë, izoleucinë dhe valinë) në trupin e pacientit. Njerëzit me MSUD duhet të ndjekin gjithmonë një dietë strikte që siguron lëndë ushqyese thelbësore, por kufizon rëndë sasinë e tre aminoacideve (njerëzit kanë nevojë për një sasi të vogël të tre aminoacideve për rritjen dhe zhvillimin normal). MSUD që i përgjigjet tiaminës mund të menaxhohet me doza të larta të vitaminës B1 (tiaminë) dhe një dietë të rreptë.

Mjekët monitorojnë njerëzit me MSUD gjatë gjithë jetës së tyre për t’u siguruar që tre aminoacidet të mos e kalojnë nivelin e tolerancës së një personi dhe të fillojnë të shkaktojnë dëm. Kur pacientët me MSUD sëmuren, kanë temperaturë, nuk mund të mbajnë ushqimin për shkak të të vjellave ose diarresë ose kur aminoacidet rriten në nivele të rrezikshme, pacienti duhet të shtrohet menjëherë në spital. Në spital, mjekët mund të:

Japin glukozë dhe insulinë përmes një vene (duke përdorur një IV) për të rregulluar nivelin e aminoacideve në trup.
Përdorin një tub ushqimor IV ose nazogastrik (nëpërmjet hundës) për të dhënë lëndë ushqyese të veçanta, duke përfshirë llojet e aminoacideve që personi mund të tolerojë.
Filtrojnë plazmën e gjakut të personit dhe e kthejnë atë në trupin e tij (një procedurë e quajtur hemofiltrim/dializë) për të ulur nivelin e tre aminoacideve.
Monitorojnë pacientin për shenja të ënjtjes ose infeksionit të trurit dhe akumulimin e acidit.

A ka një trajtim të përhershëm për sëmundjen e urinës me shurup panje (MSUD)?

Që nga viti 2004, transplantet e mëlçisë kanë qenë shumë të suksesshme në trajtimin e individëve me MSUD klasike. Me një mëlçi të re, njerëzit me MSUD mund të prodhojnë enzimat që u nevojiten për të zbërthyer tre aminoacidet që krijohen në trup. Pas një transplanti të mëlçisë, njerëzit me MSUD mund të hanë një dietë të pakufizuar, të jetojnë pa simptoma dhe të shmangin probleme të mëtejshme njohëse. Njerëzit me MSUD ende mbajnë gjenin për këtë çrregullim dhe për këtë arsye ende mund ta kalojnë atë tek pasardhësit e tyre. Këshillimi gjenetik rekomandohet.

Cilat janë ndërlikimet që lidhen me sëmundjen e urinës së shurupit të panjës (MSUD)?

Njerëzit me MSUD mund të zhvillojnë një sërë komplikimesh që variojnë nga të lehta në të rënda. Komplikimet e sëmundjes së urinës së shurupit të panjës përfshijnë:

Dëmtime të trurit, probleme neurologjike dhe vonesa në zhvillim.
Rritja e rrezikut të çrregullimit të deficitit të vëmendjes/hiperaktivitetit (ADHD), ankthit dhe depresionit.
Humbja e masës kockore, duke shkaktuar thyerje të lehtë të kockave.
Ënjtje e pankreasit/pankreatit, veçanërisht gjatë gjendjeve të krizës.
Dhimbje koke kronike të shkaktuara nga rritja e presionit të gjakut në kafkë.
Çrregullime të lëvizjes si dridhje dhe kontraktime të pakontrolluara të muskujve.
Koma dhe vdekja që vijnë nga gjendjet e krizës si infeksioni, stresi ose kontrolli i dobët i dietës.

Produktet farmaceutike/ Një ndër produktet me rritjen më të lartë të shitjeve krahasuar me 2019

Sektori i farmaceutikës shënoi nivelet më të larta të shitjes me pakicë në tremujorin e tretë në krahasim me periudhën e para krizës në raport me sektorët e tjerë.

Të dhënat e INSTAT tregojnë se në tremujorin e tretë shitjet me pakicë në tregun e produkteve farmaceutike u rriten me 21 për qind në raport me 3-mujorin e tretë të vitit 2019. Zhvillimet në sektor u ndikuan nga pandemia Covi-19, e cila nxiti konsumin jo të zakontë të një game të gjerë te produkteve farmaceutike që nga vitaminat deri të antibiotikët. Përgjatë dy viteve në vijim që kur nisi pandemia shitjet në industrinë farmaceutike vijuan rritjen. Në krahasim me vitin 2020 rritja e shitjeve në produktet farmaceutike ishte mbi 5%.Shitjet në grupin e produkteve farmaceutike ishin në rritje edhe para krizës për shkak të rritjes së barrës së sëmundjeve dhe plakjes së popullsisë.

Pas produkteve farmaceutike, me rritjen më të lartë të shitjeve rezultojnë artikujt industriale në njësi të specializuara tregtare, që përfaqësojnë kryesisht materialet të ndërtimit. Shitjet në këto produkte u rriten me 16% në krahasim me 3-mujorin e tretë 2019, ndërsa në raport me vitin 2020 ato u rriten vetëm me 0.8%.

Grupi i tretë më rritjen më të latë të shitjeve ishin mobilet dhe elektroshtëpiakët. Në tremujorin e tretë 2021 shitjet në këto artikuj u rritën me 11.2 % në krahasim me periudhën e para-krizës dhe me 2.3% në krahasim me të njëjtën periudhe te vitit 2020.

Në raport me parakrizën pati rënie të shitjeve vetëm në produktet kompjuterike me rreth 2 %. Kjo rënie erdhi pas mbingopjes që pati tregu nga shitjet e mëdha gjatë periudhës së karantinës tremujorin e dytë të vitit 2020.

Tregtia me pakicë u ndikua ndjeshëm nga zhvillimet pandemike të cilat riorientuan konsumin në disa artikuj, kryesisht ushqime, produkte farmaceutike. Periudha e karantinës dhe qëndrimi në shtëpi nxiti ndjeshëm rikonstruksionet dhe blerjen e pajisjeve elektroshtëpiake.

Me heqjen e masave kufizuese shitjet u kthyen në normalitet për të gjitha produktet, por për produktet farmaceutike kërkesa mbeti i lartë pasi përhapja e pandemisë vazhdon.

Gjithashtu pandemia po rrit barrën e sëmundjeve në popullatë pasi një pjesë e personave që kanë kaluar infektimin me Covid-19 me simptoma të rënda po vuajnë nga Covid i gjatë dhe gjithnjë do të kenë nevojë për trajtim mjekësor. /Monitor

OBSH jep manualin e këshillave për personat që vuajnë nga Covid i gjatë/ Që nga teknikat e frymëmarrjes deri tek menaxhimi i stresit

Organizata Botërore e Shëndetësisë ka përpiluar një seri këshillash dhe rekomandimesh se si mund të rikuperohen të sëmurët që vuajnë nga “Covid i Gjatë”.

Këshillat ju drejtohen individëve që e kanë kaluar sëmundjen në spital ose po përjetojnë vështirësi rikuperimi edhe pas kalimit të infeksionit. Teknikat e rikuperimit përfshijnë detaje të hollësishme që nisin që nga teknikat e frymëmarrjes, ushtrimeve fizike, dietës dhe rikuperimit nga ankthi dhe stresi.

Gjithashtu OBSH renditi edhe 5 simptoma për të cilat personat që kanë kaluar Covid-19 duhet ti drejtohen mjekut.

OBSH njoftoi se COVID-19 mund të shkaktojë probleme shëndetësore afatgjata dhe simptoma që kufizojnë aktivitetet e përditshme. Në disa raste, këto mund të vazhdojnë përtej 12 javësh, të referuara tani si kushtet post-COVID-19, të njohura gjithashtu si COVID-i i gjatë, ose sindromi post-COVID-19.

Flamujt e “Kuq” post Covid-19, kur duhet të shkoni të mjeku

Ka disa komplikime mjekësore që mund të shfaqen pas shërimit nga COVID-19 që kanë nevojë për një rishikim urgjent mjekësor. Organizata Botërore e Shëndetësisë renditi disa simptoma të konsideruara “Flamujt e Kuq” që kërkojnë trajtim nga mjeku:
— Ju merrni shumë frymëmarrje me vështirësi që nuk përmirësohet me ndonjë nga pozicionet për lehtësimin e gulçimit.
— Teknikat e kontrollit të frymëmarrjes nuk përmirësojnë vështirësitë që keni në këtë drejtim.
— Keni dhimbje gjoksi, rrahje të shpejta të zemrës ose marrje mëndësh.
— Konfuzioni juaj po përkeqësohet, keni vështirësi në të folur ose të kuptoni të folurit.
— Ankthi juaj përkeqësohet, ose keni mendime për të dëmtuar veten.

Nëse keni simptoma të tjera shqetësuese, duhet të kërkoni vëmendjen e një profesionisti të kujdesit shëndetësor.

Përmirësoni teknikat e frymëmarrjes

Është e zakonshme të përjetosh gulçim pasi të jesh i sëmurë nga COVID-19. Humbja e forcës dhe vetë sëmundja, mund të nënkuptojë që të ngecësh lehtësisht frymë. Shqetësimi se nuk po ngopeni me frymë e përkeqëson më tej frymëmarrjen

Qëndrimi i qetë dhe të mësuarit për të menaxhuar frymëmarrjen tuaj do t’ju ndihmojë. Mbani mend, është normale të mbeteni pa frymë kur lodheni si p.sh. duke ngjitur shkallët, por duhet të rikuperohet në një nivel ku të mos mendoni për frymëmarrjen tuaj brenda pak minutash pushim. Frymëmarrja juaj duhet të përmirësohet ndërsa rikuperoni gradualisht ose rritni aktivitetet tuaja, por ndërkohë, pozicionet dhe teknikat mund t’iu për ta menaxhuar frymëmarrjen.
-Të shtrirë në bark
-Të shtrirë në anë mbështetur disa jastëkë
-Uluni në një tryezë, përkuluni përpara dhe mbështetni kokën mbi krahët tuaj.
-Uluni në një karrige, përkuluni përpara për të pushuar krahët mbajtëset e krahëve të karrige.
-Qëndrimi i përkulur përpara
-Mbështetuni me shpinë pas një muri me këmbë 30 cm larg nga muri.

Kontrolloni frymëmarrjen

— Uluni në një vend të rehatshëm dhe të mbështetur.
— Vendosni njërën dorë në gjoks dhe të tjera në barkun tuaj.
— Vetëm nëse ju ndihmon të relaksoheni, mbylleni sytë dhe përqendrohuni në frymëmarrjen tuaj.
– Merrni frymë ngadalë përmes hundës (ose gojës nëse nuk jeni në gjendje ta bëni këtë) dhe më nxirreni nëpërmjet gojës.
– Ndërsa merrni frymë, do të ndjeni dorën që ngrihet në stomak më shumë se dorën në gjoks.
— Mundohuni të bëni sa më pak përpjekje dhe bëjini frymëmarrjet tuaja të ngadalta, të relaksuara dhe e lëmuara

Frymëmarrje me ritëm

Kjo është e dobishme për t’u praktikuar kur kryeni aktivitete që mund të kërkojnë më shumë përpjekje dhe ju lënë pa frymë, si ngjitja e shkallëve ose ecja në një kodër. Është e rëndësishme të mbani mend se nuk ka nevojë të nxitoni dhe mund të pushoni.

— Mendoni të ndani aktivitetin në pjesë më të vogla për ta bërë më të lehtë kryerjen pa u lodhur
— Merrni frymë përpara se të bëni përpjekjen e sforcuar, si p.sh. përpara se të ngjiteni në një shkallë.
— Merrni frymë duke bërë përpjekje, të tilla si ngjitja e një shkalle.
— Mund të jetë e dobishme të merrni frymë përmes hundës dhe të nxirrni përmes gojës.

Aktiviteti fizik

Të kalosh kohë në spital, ose të jesh i sëmurë në shtëpi me COVID-19 për një kohë të gjatë mund të rezultojë në një reduktim të ndjeshëm të forcës suaj të muskujve. Ushtrimet fizike janë të rëndësishme për të rifituar forcën e muskujve dhe qëndrueshmërinë, por kjo duhet menaxhuar me kujdes.

Ju mund të ndjeni lodhje dhe simptoma të tjera pas një përpjekjeje minimale. Kjo përshkruhet në shkencë si “keqja pas ushtrimit”,. Përkeqësimi zakonisht ndjehet me orë ose ditë pas sforcimit fizik ose mendor. Shërimi zakonisht zgjat 24 orë ose më shumë dhe mund të ndikojë në nivelet tuaja të energjisë, përqendrimin, gjumin dhe kujtesën dhe shkaktojnë dhimbje të muskujve/nyjeve dhe simptoma të ngjashme me gripin.

Nëse përjetoni këtë lodhje duhet të shmangni ushtrimet dhe aktivitetet që shkaktojnë dhe synoni kurseni energjinë tuaj. Nëse nuk përjetoni këtë lodhje rritni gradualisht nivelin tuaj të aktivitetit ose ushtrimeve për të përmirësuar gjendjen tuaj fizike.

I njëjti aktivitet do të ketë rezultate të ndryshme në njerëz të ndryshëm ose në kohë të ndryshme. Për shembull, ju mund të realizoni ecjen e ngadaltë, por kjo mund të vlerësohet si 4 (disi e vështirë) nga një person tjetër, ose nga ju në një ditë të ndryshme.

Faza 1: Ushtrime të kontrolluara të frymëmarrjes, ecje e butë, ushtrime shtrirjeje dhe ekuilibri. Shtrirja e muskujve mund të bëhet ulur ose në këmbë. Çdo shtrirje duhet të jetë kryhet me butësi dhe duhet ta mbani secilën prej 15–20 sekondash.

Faza 2: Aktivitet me intensitet të ulët: Ecje, detyra të lehta shtëpiake/kopshti. Nëse lodheni shume hiqni dore. Nëse i përballoni rrisni gradualisht kohën e shpenzuar në ushtrime nga 10-15 minuta në ditë. Do t’ju duhet të kaloni të paktën shtatë ditë në këtë fazë përpara se të kaloni në nivelin tjetër.

Faza 3: Aktivitet me intensitet të moderuar: Ecja e shpejtë, ngjitja dhe zbritja e shkallëve, vrapimi, futja në pjerrësi, ushtrime me rezistencë. Nëse lodhja është e përballueshme evitojeni në këtë fazë.

Faza 4: Ushtrime me intensitet mesatar me aftësi koordinimi dhe funksionimi: klasa vrapimi, çiklizmi, noti dhe kërcimi.

Faza 5: Tani jeni në gjendje të kryeni ushtrimet/sportet e zakonshme para COVID-19.

Dieta post- Covid

Infektimi me Covid-19 mund të ndikojë në oreksin dhe peshën tuaj në mënyra të ndryshme. Nëse keni shpenzuar kohë në spital, mund të keni humbur peshë. Nga ana tjetër, ju mund të keni fituar pesha të padëshiruar nëse jeni duke luftuar me kushtet pas COVID-19 dhe jeni më pak aktive se më parë. Është e rëndësishme të keni ushqim të mirë dhe hidratim për të mbështetur rimëkëmbjen.

Një dietë e shëndetshme përfshin sa vijon:

– fruta, perime, bishtajore (të tilla si thjerrëzat dhe fasulet), arra dhe drithërat integrale (si misër i papërpunuar, tërshëra, gruri dhe orizi i murrmë);

— hani të paktën pesë porcione (1 porcion = 80 g) me një shumëllojshmëri frutash dhe perimesh çdo ditë dhe përfshini perime në çdo vakt;

— zgjidhni ushqime me drithëra integrale, duke përfshirë bukën me drithëra integrale, orizin dhe makaronat;

— zgjidhni bishtajore si fasule, thjerrëza dhe bishtajore, peshk, vezë dhe mish pa dhjamë si burime të mira të proteinave;

— keni disa alternativa të qumështit ose të qumështit (siç janë produktet e sojës)

– kufizoni marrjen e kripës, yndyrës dhe sheqerit:

– Marrja e kripës duhet të jetë më pak se 5 g në ditë – rreth një lugë çaji

– Marrja e sheqerit duhet të jetë më pak se 50 g në ditë – rreth 12 lugë çaji

– Marrja e yndyrës duhet të jetë më pak se 30% e energjisë totale – zgjidhni ato të pangopura yndyrat që gjenden te peshku, avokado, arrat dhe vajrat vegjetale dhe jo të ngopura

— pini shumë ujë – synoni 6–8 gota në ditë.

Menaxhimi i problemeve të memories

Ju mund të përjetoni një sërë vështirësish me aftësitë tuaja të të menduarit gjatë shërimit nga COVID-19. Këto vështirësi mund të përfshijnë probleme me kujtesën, vëmendjen, përpunimin e informacionit, planifikimin dhe organizimin. Kjo quhet edhe “mjegull e trurit”. Mjegulla e trurit shpesh përkeqësohet nga lodhja, që do të thotë sa më i lodhur të jeni, aq më shumë vëreni rritje vështirësi me aftësitë tuaja të të menduarit.

Është e rëndësishme që ju dhe familja juaj të kuptoni nëse po i përjetoni këto vështirësi, pasi ato mund të kenë ndikim në marrëdhëniet tuaja, aktivitetet e përditshme dhe në kthimin tuaj në punë ose shkollë. Nëse përjetoni ndonjë nga këto vështirësi, strategjitë e mëposhtme mund të ndihmojnë.

— Minimizoni shpërqendrimet: përpiquni të punoni në një mjedis të qetë pa sfond shpërqendrimi. Nëse është e nevojshme, mund të përdorni tapa veshi. Nëse jeni të hutuar kur lexoni tekst, bllokoni pjesë të tekstit duke përdorur letër ose përdorni gishtin tuaj si shënues.

— Përfundoni aktivitetet kur jeni më pak të lodhur: kur përfundoni një detyrë që kërkon aftësitë tuaja të të menduarit, planifikojeni këtë për një kohë kur jeni më pak të lodhur. Për shembull, nëse ju lodheni ndërsa dita shkon, bëni detyrën në mëngjes.

— Bëni pushime të shpeshta: nëse problemi përkeqësohet nga lodhja, punoni më pak periudha kohore dhe bëni pushime.

— Vendosini vetes objektiva ose qëllime të arsyeshme: Sigurohuni që të vendosni synime realiste që janë e arritshme, për shembull, leximi i vetëm pesë faqeve të një libri çdo ditë.

— Keni një orar: përpiquni të konfiguroni orarin tuaj ditor/javor të detyrave. Mund të ndihmojë për të planifikuar aktivitetet para kohe.

— Përdorni stimuj: kur arrini një objektiv ose qëllim, shpërblejeni veten – provoni diçka shumë e thjeshtë, si p.sh. të pish një filxhan çaj ose kafe, të shohësh televizor ose duke shkuar për një shëtitje.

— Një gjë në të njëjtën kohë: mos nxitoni ose përpiquni të merrni shumë informacion menjëherë, si kjo mund të çojë në gabime.

— Ndihma: përdorimi i listave, shënimeve, ditarëve dhe kalendarëve mund të ndihmojë në mbështetjen e kujtesës tuaj dhe rutinë.

— Ushtrime për trurin: mund të provoni hobi të reja, enigma, lojëra me fjalë dhe numra, ushtrime të kujtesës ose lexim për të ndihmuar me të menduarit tuaj. Filloni me ushtrimet e trurit që ju sfidojnë por janë të arritshme dhe e rrisin vështirësinë me aq sa keni mundësi. Kjo është e rëndësishme për t’ju mbajtur të motivuar.

Menaxhimi i stresit, ankthit, depresionit dhe pagjumësisë

Të mos jesh mirë me COVID-19 dhe të kesh simptoma afatgjata mund të jetë përvojë stresuese. Nuk është e pazakontë për të përjetuar ndjenja stresi, ankthi (shqetësim, frikë) ose depresion (humor të ulët trishtim). Keni mendime ose ndjenja të vështira që lidhen me mbijetesën. Humori juaj mund të ndikohet më tej nga zhgënjimi se nuk jeni ende në gjendje të ktheheni në aktivitetet tuaja të përditshme ose në punë ashtu siç do të dëshironit.

Teknika e relaksimit

Relaksimi ndihmon në kursimin e energjisë së kufizuar që keni gjatë shërimit nga sëmundja. Ai mund t’ju ndihmojë të kontrolloni ankthin dhe të përmirësoni disponueshmërinë tuaj.

Merrni frymë ngadalë dhe butësisht dhe pyesni veten:

1-Cilat janë pesë gjërat që mund të shoh?

2-Cilat janë katër gjërat që mund të ndjej?

3-Cilat janë tre gjërat që mund të dëgjoj?

4-Cilat janë dy gjërat që mund të nuhas?

5-Cila është një gjë që mund të shijoj?

Mendoni për përgjigjet ngadalë për veten tuaj, një sens në një kohë, dhe shpenzoni të paktën 10 sekonda duke u fokusuar në secilën prej tyre. Është e rëndësishme të mbani mend se simptomat tuaja janë një pjesë normale e rikuperimit pas COVID-19. Shqetësimi dhe të menduarit për simptomat tuaja shpesh mund të ndikojnë për më keq. Për shembull, nëse fokusoheni në dhimbje koke, ka të ngjarë të keni më shumë dhimbje koke.

Gjithashtu, është e rëndësishme të dini se simptomat shpesh janë të lidhura, psh simptomë çon në një rritje të një simptome tjetër. Nëse jeni të lodhur, do të ndikohet përqendrimi, i cili nga ana tjetër do të ndikojë në kujtesën tuaj, gjë që mundet më pas rrisë ankthin dhe për pasojë lodhjen. Siç mund ta shihni, kjo mund të bëhet një cikël. Prandaj, një përmirësim në një fushë duhet të çojë në një përmirësim në një tjetër.

Ka disa gjëra të thjeshta që ju ndihmojnë

— Flini mjaftueshëm.

– Bëni një rutinë të rregullt të kohës së gjumit dhe zgjimit, duke përdorur alarmet nëse është e nevojshme.

– Siguroheni që mjedisi juaj të jetë i lirë nga gjëra që mund t’ju shqetësojnë, të tilla si shumë dritë ose zhurmë;

– Përpiquni të ndaloni përdorimin e pajisjeve elektronike si telefonat dhe tabletët një orë nga koha e gjumit;

–Ndihmon minimizimi i marrjes së nikotinës (si p.sh. nga pirja e duhanit), kafeina dhe alkooli;

– provoni teknika relaksimi për të fjetur.

— Teknikat alternative të relaksimit: shembuj të teknikave të relaksimit përfshijnë meditim, vëmendje, imazhe ose vizualizim të drejtuar, banja, aromaterapi, Tai Chi, joga dhe muzikë.

— Socializmi është i rëndësishëm për mirëqenien tuaj mendore. Duke folur me të tjerët mund t’ju ndihmojnë për të reduktuar stresin.

— Ushqimi i shëndetshëm dhe rifillimi gradualisht i aktiviteteve ose hobeve tuaja të përditshme do t’iu përmirësojë.

Fillon vaksinimi i fëmijëve 5 deri në 11 vjeç/ Deri tani janë rezervuar 30 mijë takime për këtë proces

Shtete të shumta po vazhdojnë të regjistrojnë numër të madh të rasteve të infektuara me COVID-19. Andaj edhe kanë fillur të administrojnë një dozë të tretë të vaksinës për t’u mbrojtur nga ky virus.

Vendet e BE-së, përfshirë Greqinë, Italinë, Spanjën dhe Hungarinë, kanë filluar vaksinimin e fëmijëve nga 5 deri në 11 vjeç, sipas Associated Press. Zgjerimi i fushatës së vaksinimit erdhi pasi rregullatori i BE-së muajin e kaluar miratoi reduktimin e dozës së vaksinës së prodhuar nga Pfizer-BioNTech.

Greqia ka filluar administrimin e dozave ditën e djeshme, disa orë pasi vendi raportoi 130 viktima, numri më i lartë i të vdekurve që nga fillimi i pandemisë.

Deri më tani janë rezervuar 30 mijë takime për vaksinimin e fëmijëve nën 12 vjeç.

Strategjia Kombëtare e Shëndetësisë 2021-2030/ Manastirliu: Synojmë financim mbi 70% të shpenzimeve për shëndetin

Mbulimi shëndetësor universal është në fokus të strategjisë për Strategjisë së Shëndetësisë 2021-2030, tha sot Ministrja e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, Ogerta Manastirliu.

“Ky dokument strategjik reflekton programin tonë qeverisës ‘Shqipëria ‘20-‘30’, duke e vlerësuar shëndetin si pjesë të politikave ndërsektoriale. Në këto 20 muaj beteje me Covid 19 kemi nxjerrë shumë mësime përsa i pëket sistemit të emergjencave, të përgjigjes ndaj rrezikut të pandemisë, të gatishmërisë, të fleksibilitetit që duhet të kenë sistemet shëndetësore për përshtatjen ndaj fatkeqësive natyrore, për mundësinë e integrimit të shërbimeve socio-shëndetësore, të cilat janë reflektuar në këtë strategji 10 vjeçare“, tha Manastirliu, në prezantimin e planit.

Objektivi, tha ministrja, është që të arrihet në një financim publik mbi 70% e shpenzimeve për shëndetin.

“Ndër komponentët më të rëndësishëm të strategjisë është investimi përgjatë gjithë ciklit të jetës dhe mbulimi shëndetësor universal. Nga ky objektiv madhor lind edhe vetë qëllimi i politikës, që është rritja e financimit publik, ulja e shpenzimeve nga xhepi. Objektivi ynë është që të financojmë mbi 70% të shpenzimeve për shëndetin nga financimi publik“, tha Manastirliu.

Sipas Manatirliut, deri në 2025, pagat e mjekëve do të rriten me 40% pagat. “Duke filluar nga 2022 e kështu ne do të vijojmë të projektojmë edhe në këtë strategji, rritjen e pagave dhe incentivave financiare për mjekët dhe infermierët, sigurisht duke synuar mesataren e vendeve të Organizatës për Bashkëpunim Ekonomik dhe Zhvillim“, tha Manastirliu.

COVID19/ Ministria e Shëndetësisë: 376 qytetarë të infektuar, 4 humbje jete në 24 orët e fundit

Situata në 24 orët e fundit, si vijon: Janë kryer 3279 testime, nga të cilat kanë rezultuar pozitivë me COVID19, 376 qytetarë, në këto bashki:

151 në Tiranë, 26 në Fier, 22 në Durrës, nga 12 qytetarë në Vlorë, Përmet, 11 në Berat, 10 në Elbasan, nga 9 qytetarë në Kuçovë, Kavajë, Sarandë, nga 8 qytetarë në Gjirokastër, Lushnje, Shkodër, nga 6 qytetarë në Devoll, Korçë, Kamëz, nga 4 qytetarë në Kukës, Patos, Mallakastër, nga 3 qytetarë në Skrapar, Memaliaj, Këlcyrë, Rrogozhinë, Krujë, nga 2 qytetarë në Vau i Dejës, Pukë, Lezhë, Mirditë, Kurbin, Shijak, Vorë, Dibër, Mat, Roskovec, Tepelenë, Pogradec, Kolonjë, Poliçan, Gramsh, nga 1 qytetar në Librazhd, Belsh, Dimal, Maliq, Divjakë, Tropojë.

Janë 5528 pacientë aktivë me COVID19 në të gjithë vendin.

Aktualisht në spitalet COVID po marrin trajtim 141 pacientë, nga të cilët 14 janë në gjendje më të rënduar.

Me gjithë përpjekjet e mjekëve, në 24 orët e fundit ka 4 humbje jete me SARS-COV2 pozitiv: një qytetare nga Vlora 69 vjeçe, një qytetare nga Përmeti 71 vjeçe, dy qytetarë nga Tirana të moshave 72-73 vjeç. Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale u shpreh ngushëllimet familjarëve.

Janë shëruar 193 qytetarë gjatë 24 orëve të fundit, duke e çuar numrin e të shëruarve në 195,629 që nga fillimi i epidemisë.

Statistika (14 Dhjetor 2021)

Raste të reja ditore 376
Të shëruar në 24 orë 193
Të shtruar në spitale 141
Humbje jete në 24 orë 4
Testime ditore 3279

Testime totale 1,425,987
Raste pozitive 204,301
Raste të shëruara 195,629
Raste Aktive 5528
Humbje jete 3,144

Shpërndarja gjeografike e rasteve aktive sipas qarqeve:

Tiranë 2596
Fier 642
Gjirokastër 535
Shkodër 382
Durrës 333
Elbasan 257
Berat 244
Vlorë 202
Lezhë 122
Korçë 114
Kukës 53
Dibër 48

Pfizer: Pilula kundër Koronës mposht variantin Omicron dhe zvogëlon rezikun e vdekjes

Pilula kundër COVID-19 e kompanisë Pfizer ul rrezikun e shtrimit në spital dhe vdekjes deri në 90% dhe do të funksionojë kundër variantit Omicron, pohoi sot prodhuesi i vaksinave.

“Një studim i më shumë se 2,200 të rriturve të rrezikuar zbuloi se ilaçi, i quajtur Paxlovid, ul rrezikun e rezultateve të rënda me 89%.

Dhe një provë e veçantë e pilulës te të rriturit e shëndetshëm zbuloi se marrja e saj brenda pak ditësh nga vuajtja e simptomave të COVID-19 ul mundësinë për t’u shtruar në spital me 70 për qind”, tha Pfizer, shkruan DailyMail.

Ndërkohë, testet laboratorike sugjerojnë se Paxlovid do të vazhdojë të ofrojë një përgjigje ‘të fuqishme’ kundër variantit Omicron.

Rregullatori i barnave në Mbretërinë e Bashkuar ka miratuar deri më tani një pilulë në shtëpi në luftën kundër COVID-19. Por molnupiravir, i prodhuar nga Merck dhe Ridgeback me bazë në SHBA, do t’u jepet vetëm njerëzve të moshuar dhe në rrezik brenda 48 orëve nga kapja e virusit si pjesë e një pilot që pritet të nisë deri në fund të vitit.

Prova Pfizer e Paxlovid regjistroi 2,246 të rritur në rrezik, gjysmës së të cilëve iu dha pilula brenda pesë ditëve nga simptomat e tyre të para të COVID-19 si pjesë e provave të fazës dy dhe tre, ndërsa grupi i mbetur mori një pilulë placebo.

Ata zbuluan se ilaçi, i cili merret nga goja çdo 12 orë për pesë ditë, ‘ul ndjeshëm’ rrezikun e shtrimit në spital ose vdekjes me 89% kur merret brenda tre ditëve nga simptomat, krahasuar me grupin placebo.

Grupet e njerëzve që e kanë të ndaluar ngrënien e shegëve

Thuhet e besohet se shega është fruti i jetëgjatësisë, i pasur me aq enzima, minerale, vitamina e lëndë ushyqese sa kuron e parandalon shumë probleme shëndetësore. Për shegën janë kryer shumë studime dhe përfitimet janë të vërtetuar shkencërisht, por duket se për disa njerëz, thjesht nuk është fruti më i mirë për t’u ngrënë.

Shega është më mirë të mos konsumohet nga personat me tension të ulët të gjakut

Konsumimi i lëngut të shegës mund të ulë pak tensionin e gjakut. Por nëse tensioni juaj është në vlera të ulëta, rreziku rritet edhe më shumë nëse konsumoni apo pini lëng shege bio. Nëse vuani nga tensioni i lartë, atëherë po është një kurë.

Gratë shtatzëna dhe ato që ushqejnë foshnjën me gji: Lëngu i shegës është ndoshta i sigurt për gratë shtatzëna dhe ato që ushqejnë fëmijën me gji. Megjithatë, nuk ka informacione të besueshme rreth sigurisë së përdorimit të formave të tjera të shegës, si ekstrakti i saj.

Alergji ndaj bimëve: Njerëzit që kanë alergji ndaj bimëve mund të kenë alergji edhe ndaj shegës.

Ndërhyrje kirurgjikale: Mjekët ndalojnë konsumin e shegëve të paktën 2 javë para një ndërhyrje kirurgjikale të planifikuar.

Arsyeja: Shega mund të ndikojë në vlerat e tensionit të gjakut. Enzimat aktive në këtë frut mund të ndërhyjnë tek kontrolli i tensionit të gjakut gjatë dhe pas operacionit.

Ekstraktet e frutit apo suplementet e frutit, luleve apo pemës së shegës nuk rekomandohen nga mjekët, pasi e mira është të konsumohet fruti i freskët në sezon.

Në rast se nuk i përkisni asnjë prej grupe të mësipërme mund të përfitoni maksimalisht nga shega duke e konsumuar çdo ditë apo duke e shtrydhur si lëng.

OBSH: Varianti Omicron, më i transmetueshëm se Delta, zvogëlon efikasitetin e vaksinës

Varianti Omicron i cili u zbulua në Afrikën e Jugut, deri më tani ka shkaktuar një numër të madh infektimesh në vende të ndryshme, me Afrikën e Jugut që është në krye të listës.

Varianti i ri i COVID-19, Omicron, është më i transmetueshëm se varianti i mëparshëm Delta dhe zvogëlon akoma më shumë efikasitetin e vaksinës, deklaroi Organizata Botërore e Shëndetësisë (OBSH) bazuar në të dhënat e saj paraprake. Së bashku me këtë, ajo gjithashtu ka informuar se varianti ka më pak gjasa të shkaktojë simptoma serioze. Ndërsa varianti Delta, i cili u identifikua për herë të parë në Indi në fillim të këtij viti, shkaktoi një numër maksimal infektimesh në të gjithë botën, në mënyrë të ngjashme, edhe varianti Omicron i cili u zbulua në Afrikën e Jugut ka shkaktuar deri më tani një numër të madh infektimesh në vende të ndryshme, me Afrikën e Jugut që është në krye të listës. Ai gjithashtu ka detyruar vendet të vendosin ndalime të udhëtimeve për fluturimet ndërkombëtare dhe të rivendosin edhe një herë kufizimet e brendshme për frenimin e përhapjes së virusit.

Për më tepër, edhe OBSH ka thënë se nuk është konstatuar ende arsyeja e shkallës kaq të lartë të transmetimit. Ende nuk është plotësisht e qartë nëse faktori që po kontribuon në përhapjen kaq të shpejtë të këtij varianti lidhet me tendencën e tij për t’iu shmangur përgjigjes imunitare apo lidhet me transmetueshmërinë e tij të lartë, shtoi OBSH.

Ndërkohë, OBSH ka vënë në dukje gjithashtu se deri më 9 dhjetor janë evidentuar raste të variantit Omicron në 63 vende.

Omicron tenton të shkaktojë raste të lehta ose asimptomatike, sipas OBSH

Sipas të dhënave të OBSH-së, varianti Omicron deri më tani ka shkaktuar raste më të lehta ose asimptomatike, megjithatë, ende nuk dihet me siguri rreziku i këtij varianti.

“Mbetet e paqartë se deri në çfarë mase Omicron mund të jetë më pak virulent. Duhen më shumë të dhëna për të kuptuar profilin e rrezikshmërisë”, shtoi OBSH. Më herët, më 26 nëntor 2021, Organizata Botërore e Shëndetësisë e identifikoi variantin si një variant shqetësues (VOC) duke u bazuar të këshillat e Grupit Këshillimor Teknik të organizatës për Evolucionin e Virusit.

U tha gjithashtu se varianti ishte shumë i ndryshëm nga virusi fillestar, me një numër të madh mutacionesh, duke përfshirë 26-32 të tilla në proteinën spike, gjë e cila thuhej se ishte shqetësuese, si dhe u deklarua se varianti i ri kishte potencialin e shmangies nga imuniteti dhe transmetueshmëri më të lartë.

Ja simptomat e kancerit të zorrëve

Shumë njerëz mund të fshijnë pjesën e poshtme të tyre, ta vendosin pecetën drejt e në kosh të plehrave dhe ta shpëlajnë, pa parë kurrë ngjyrën e njollosur në letrën higjienike.

Të shmangësh sytë nga ajo që del nga pas mund të jetë një gabim jetësor. Megjithatë, nëse shikoni dhe vëreni shenja të kuqe, ka të ngjarë të keni gjakderdhje anale.

Gjakderdhja nga fundi juaj është një nga shenjat kryesore të kancerit të zorrëve, verifikoi Bowel Cancer UK.

“Tregoni mjekut tuaj për çdo gjakderdhje në mënyrë që ata të mund të zbulojnë se çfarë e shkakton atë”. Ndërsa njollat ​​e gjakut mund të jenë një shenjë e kancerit të zorrëve, shenja të tilla mund të jenë gjithashtu një shenjë e hemorroideve.

Mbajtja e syve për faktorë të shumtë kur shkoni në tualet është çelësi për të vëzhguar shenjat e kancerit të zorrëve. Një tjetër shenjë e mundshme e kancerit të zorrëve është përjetimi i ndryshimeve të pashpjegueshme të zorrëve.

Manastirliu për situatën e pandemisë/ 26% e të rinjve të imunizuar

Ministrja e Shëndetësisë Ogerta Manastirliu në një intervistë për ‘Radarin Informativ’ ka folur për situatën e pandemisë në vendin tonë dhe vaksinimin.

Ajo tha se sipas OBSH deri në fund të vitit në Shqipëri synohet që vaksinimi të arrijë në shifrën 40% të popullsisë, ndërsa nënvizoi se deri më tani janë vaksinuar 26% e të rinjve.

“Doza e tretë është decizive për të rritur imunitetin. Nëse marrim popullatën e targetuar, kemi të gjithë vaksinatorët tanë. Vaksinimi duhet të arrijë në 40% deri në fund të vitit. Strategjia që kemi përdorur është ajo e komunikimit me qytetarët. Vende të ndryshme kanë përdorur strategji të ndryshme. Sipas të dhënave 26% e të rinjve janë vaksinuar. Fakti që ne jemi duke vaksinuar edhe me dozën e tretë, do të thotë që interes ka.

Vaksinimi është sfidë dhe qëllim në vete sepse mbron ndaj hospitalizimeve. Ata që nuk futen në kategorinë e personave që duhet të aplikojnë vaksinën, mjeku është ai që përmes një recete vlerëson dhe jep rekomandimin nëse nuk duhet ta kryejë. Ai verifikohet në të gjitha instancat për atë që deklaron mjeku. Ata që nuk duan të vaksinohen duhet të bëjnë testin. Shteti ofron vaksinën falas. Kjo nuk është kosto për qytetarët, kosto është nëse infektohen dhe shkojnë në spital”, tha ajo.

Shegët/ Si të përdorni lëngun e tyre kundër infeksioneve në veshka

Infeksionet në veshka dhe ato në rrugët urinare janë të përhapura ndjeshëm sidomos në periudhën e vjeshtës. Infeksionet nisin që nga veshkat e deri në traktin urinar duke u manifestuar me dhimbje, temperaturë dhe djegie. Problemet me infeksionet nuk duhen anashkaluar sepse i hapin rrugën problemeve të tjera që rëndojnë shëndetin.

Hapi i parë në rastin e këtyre infeksioneve është pirja e sa më shumë ujë dhe lëngje për të nxjerrë bakteret nga organizmi. Një nga lëngjet më të mira kundër këtyre infeksioneve është ai i shegës, i cili është i pasur me antioksidantë.

Vlerat shëndetësore të shegës: Sipas të dhënave, shega është e pasur me vitaminë C dhe antioksidantë që luajnë një rol thelbësor në parandalimin e akumulimit të baktereve në veshka dhe rrugët urinare. Vitamina C forcon imunitetin dhe e bën atë më të aftë të luftojë bakteret ndërsa antioksidantët eliminojnë toksinat. Një sistem i fortë imunitar ofron një shërim më të shpejtë të këtyre infeksioneve.

Si të përdorni lëngun e Shegës kundër infeksioneve
Për shëndetin e veshkave dhe të traktit urinar, ekspertët rekomandojnë ngrënien e një shege ose pirjen e lëngut të saj çdo mbrëmje pas darkës. Pirja e rregullt e lëngut të shegës largon simptomat e infeksioneve dhe rezultatet vërehen shumë shpejt.

Mënyra të tjera për trajtimin e infeksioneve

Përveç shegës, njerëzit që preken shpesh nga infeksionet e rrugëve urinare mund të përdorin disa kura natyrale të cilat ofrojnë një trajtim efikas të problemit:
Lëngu i limonit është një prej tyre. Limoni është një burim shumë i pasur i vitaminës C dhe antioksidantësh që krijojnë një mjedis alkalin në organizëm. Lëngu i limonit pengon rritjen dhe zhvillimin e baktereve dhe nxit urinimin. Ai nxit eliminimin e toksinave të rrezikshme nga trakti urinar. Lëngu i boronicës së kuqe parandalon shumimin e baktereve të këqija të rrugëve urinare. Ajo eliminon toksinat dhe pengon rishfaqjen e infeksionit.

Mjeku Alimehmeti: Për çfarë ofron siguri doza e tretë e vaksinës?

Nga një nëntori në Shqipëri ka filluar të bëhet doza e tretë e vaksinës. Atë kanë të drejtën ta bëjnë të gjithë ata që janë mbi 18 vjeç.

I ftuar në “ABC e Mëngjesit”, epidemiologu Ilir Alimehmeti ka thënë se doza e tretë ka efekt për variantin Delta të Covid-19.

Sipas Alimehmetit, të gjithë janë të fokusuar të varianti Omicron, por duhet të kenë parasysh edhe Deltën.

“Ne flasim Omicron, po harrojmë se  90% e rasteve janë Delta. Doza e tretë ne e dimë të sigurtë që ka efekt përsa i përket Deltës. Këtu kemi siguri, këtu i kemi të dhënat.

Vaksina e tretë bëhet për Deltën, kjo është pikë e rëndësishme”, tha ai.

Dy vite COVID-19

Dy vite më parë, rasti i parë i një sëmundje misterioze u zbulua në Wuhan të Kinës. Sot varianti Omicron ka thelluar shqetësimet se sa do të zgjasë pandemia e koronavirusit. Që nga rasti i parë, më shumë se 5 milionë njerëz në të gjithë botën kanë humbur jetën. Shumica e njerëzve në mbarë botën kanë jetuar në një formë bllokimi apo nën masa të vendosura për të frenuar përhapjen e virusit. 54% e popullsisë globale kanë marrë të paktën një dozë vaksine, megjithëse vaksinat janë shpërndarë në mënyrë të pabarabartë.
Sot bota di shumë më tepër për sëmundjen dhe mënyrën se si ta trajtojë atë, por fundi ende nuk duket në horizont.

Ecuria e pandemisë në dy vite

8 dhjetor 2019: Pacienti i parë zbulohet në Wuhan, Kinë përjeton simptoma të një sëmundjeje që më vonë do të identifikohej si COVID-19.
23 shkurt 2020: Italia bëhet vendi i parë jashtë Kinës që vendos një bllokim. Pjesa më e madhe e Europës, dhe më vonë e botës, do të marrin të njëjtën masë.
11 Mars 2020: OBSH shpall Covid-19 pandemi. Deri në atë moment ishin regjistruar 4616 vdekje.
Prill 2020: Mbyllja e shkollave prek 82% të studentëve në botë, sipas UNESCO-s.
28 shtator 2020: Bota kalon mbi 1 milion vdekje, me SHBA-në dhe Brazilin që regjistrojnë numrin më të madh të vdekjeve.
Dhjetor 2020: FDA autorizon vaksinën Pfizer për përdorim urgjent më 11 dhjetor, e ndjekur nga vaksina Moderna më 18 dhjetor.
24 Mars 2021: Me një valë të dytë brutale, nga zbulimi i variantit të njohur si Delta, India pezullon eksportet e vaksinave. India do të bëhet epiqendra globale e pandemisë.
Fillimi i korrikut 2021: Pasi ranë ndjeshëm në pranverë, rastet fillojnë të rriten sërish si në SHBA ashtu edhe në BE, me të pavaksinuarit e prekur më rëndë.
29 korrik 2021: Izraeli njofton se do të fillojë administrimin dozave përforcuese, duke filluar një trend në shumicën e vendeve të pasura.
1 nëntor 2021: Numri zyrtar i vdekjeve në mbarë botën arrin në 5 milionë.
5 nëntor 2021: Gjysma e popullsisë globale ka marrë të paktën një dozë.
25 nëntor 2021: Afrika e Jugut raporton variantin e ri të njohur si Omicron.

Covid -19 në Shqipëri

8 mars 2020: Konfirmohen dy rastet e para me Covid-19. Në të njëjtën ditë qeveria shqiptare ndalon fluturimet dhe tragetet që vinin nga zona veriore e Italisë, mbyll shkollat për dy javë, ndalon grumbullimet dhe aktivitetet sportive.
11 mars 2020: Shënohet vdekja e parë nga Covid-19, një grua 73 vjeçare humb jetën në Durrës.
11 janar 2021: Fillon vaksinimi kundër COVID19 në Shqipëri, të parët që u vaksinuan ishin mjekët dhe infermierët dhe të moshuarit mbi 75 vjeç.
22 tetor 2021: Miratohet doza e tretë e vaksinës për moshat mbi 60 vjeç, ulet mosha e lejuar për vaksinimi, duke përfshirë mbi 16 vjeç dhe fëmijët mbi 12 vjeç me probleme shëndetësore.

1 nëntor 2021: Fillon aplikimi i dozës përforcuese.
Nga rasti i parë në Shqipëri deri më sot, janë regjistruar mbi 200 mijë të infektuar dhe kanë humbur jetën 3115 persona.  Prej fillimit të vaksinimit janë kryer në total 2,151,065 doza të vaksinës ndaj COVID-19.

1,087,187 doza të para;
978,333 doza të dyta;
85,545 doza të treta./ Monitor

Tre doza të vaksinës janë të domosdoshme për mbrojtjen kundër variantit Omicron

Shkencëtarët në Mbretërinë e Bashkuar kanë paralajmëruar se dy doza të vaksinës Covid nuk janë të mjaftueshme për t’u mbrojtur nga infektimi me variantin Omicron.

Analiza e hershme e rasteve të Omicron dhe Delta në Mbretërinë e Bashkuar tregoi se vaksinat ishin më pak efektive në ndalimin e variantit të ri. Por një dozë e tretë përforcuese parandalon simptomat e Covid te rreth 75% e njerëzve.

Ndërkohë, Sekretari i Ҫështjeve Sociale, Michael Gove, i cili kryesoi një takim me ministrat e parë të vendeve të deleguara dje pasdite, paralajmëroi se Mbretëria e Bashkuar po përballet me një “situatë thellësisht shqetësuese”. Duke folur pas mbledhjes së komitetit qeveritar të emergjencës Cobra, ai tha se masat e ndërmarra deri më tani ishin “proporcionale”, por ministrat po mbanin “absolutisht” gjithçka nën shqyrtim.

“Veprimet konkrete janë absolutisht të nevojshme dhe me marrjen e të dhënave të reja, ne do të shqyrtojmë se çfarë veprimi duhet të ndërmarrim në varësi të atyre të dhënave”, shtoi ai. Kjo vjen pasi 448 raste të tjera të Omicron u konfirmuan në MB, duke e çuar numrin e raportuar deri më tani në 1,265. Numri i përgjithshëm i rasteve me Covid të regjistruar deri ditën e premte ishte 58,194 – shifra më e lartë që nga 9 janari.

Qeveria ka thënë se po përditëson udhëzimet e saj për shtëpitë e kujdesit në Angli – duke kufizuar numrin e vizitorëve të lejuar për person rezident dhe duke rritur testimet “në mënyrë që të balancohet rreziku aktual i Covid-19”. Një nga shqetësimet kryesore që kur u shfaq për herë të parë varianti Omicron me numrin e lartë të mutacioneve, ishte se ai do t’i bënte vaksinat më pak efektive.

Raporti i Agjencisë së Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar analizoi të dhënat nga 581 raste me Omicron dhe mijëra raste me Delta për të llogaritur se sa efektive ishin vaksinat kundër variantit të ri. Analiza bazohet në një numër të kufizuar të dhënash, por tregoi një rënie dramatike të efektivitetit për vaksinën Oxford-AstraZeneca dhe një rënie të konsiderueshme të mbrojtjes nga dy dozat e Pfizer.

Mbrojtja 75% ndaj simptomave të Covid pas një doze përforcuese nuk është aq e lartë sa ndaj varianteve të mëparshme. Nuk kishte të dhëna të mjaftueshme për të analizuar vaksinat Moderna ose Janssen, por nuk ka asnjë arsye për të menduar se rezultatet do të ishin të ndryshme për to.

Sidoqoftë, Agjencia e Sigurisë Shëndetësore në Mbretërinë e Bashkuar tha se vaksinat kishin ende gjasa të ofronin mbrojtje të mirë kundër rasteve të rënda me Covid që kishin nevojë për trajtim spitalor. Deri më tani, rreth 22 milionë njerëz kanë marrë një dozë përforcuese, por edhe nëse të gjithë do ta kishin bërë atë, efektiviteti më i ulët i vaksinës do të bënte përsëri që miliona njerëz të mbeteshin vulnerabël.

Të dhënat reale nga bota mbështesin studimet laboratorike që treguan një reduktim me 40-fish të aftësisë së antitrupave për të luftuar virusin te njerëzit me dy doza vaksine.

Ekziston një optimizëm që vaksinat do të vazhdojnë të ruajnë shumë njerëz nga nevoja për t’u shtruar në spital, megjithëse më shumë persona do të infektohen me Covid. Megjithatë, një valë Omicron mund të jetë problematike edhe nëse do të ishte më e butë. Një valë e madhe dhe e papritur mund të bëjë që të gjithë ata që janë ende vulnerabël të kenë nevojë për kujdes spitalor në të njëjtën kohë.

Rritja e shpejtë e rasteve të Omicron tashmë nënkupton se varianti po depërton një pjesë të mbrojtjes të ofruar nga vaksinat. Vlerësohet se numri i rasteve të Omicron po dyfishohet çdo dy deri në tre ditë.

Agjencia e Sigurisë Shëndetësore në MB vlerëson se më shumë se gjysma e të gjitha rasteve në MB do të jenë Omicron deri nga mesi i dhjetorit dhe, nëse kjo rritje vazhdon në mënyrë të pandërprerë, do të ketë më shumë se 100,000 raste ditore deri në fund të muajit.

Dr. Mary Ramsay, kreu i sektorit të imunizimit në UKHSA, tha: “Këto vlerësime paraprake duhet të trajtohen me kujdes, por ato tregojnë se kur kanë kaluar disa muaj nga marrja e dozës së dytë, ekziston një rrezik më i madh për t’u infektuar me variantin Omicron në krahasim me atë Delta”.

“Ne presim që vaksinat të ofrojnë mbrojtje më të lartë kundër komplikimeve serioze të COVID-19, kështu që nëse nuk i keni marrë ende dy dozat tuaja të para, ju lutemi t’i bëni ato menjëherë.”

Ky studim vjen në një kohë kur janë shtuar shqetësimet për numrin në rritje të rasteve të Omicron në MB. Ministrja e Parë e Skocisë, Nicola Sturgeon, ka paralajmëruar për një “tsunami” të rasteve pasi ajo vendosi shtrëngimin e rregullave të izolimit për Covid dhe i bëri thirrje njerëzve të anulonin planet e festave të Krishtlindjeve.

Sipas udhëzimit të ri për shtëpitë e kujdesit në Angli, rezidentët do të lejohen të marrin vizita vetëm nga tre persona, plus një kujdestar. Departamenti i Shëndetësisë dhe Kujdesit Social tha se testimet do të rriten gjithashtu për rezidentët e vaksinuar plotësisht që bëjnë vizita jashtë qendrave, si dhe për stafin, ndërsa ekipet e vaksinimit po shtohen për të rritur aplikimin e dozave përforcuese./ BBC

Bie vdekshmëria, përgjysmohen infektimet me COVID19 krahasuar me të njëjtën periudhë të vitit të kaluar/ 150 pacientë në spitale s’e kanë kaluar asnjëherë sëmundjen

Ka një ulje graduale të infektimeve dhe viktimave, krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë.

Një vit më parë sipas tij, shkalla e pozitivitetit ka qenë 34%, ndërsa aktualisht është 14%. Po ashtu në 11 ditët e para të dhjetorit 2020, janë shënuar 7.879 të infektuar, ndërsa në 11 ditët e para të dhjetorit të 2021, janë regjistruar 3.579 të infektuar.

Sa i përket fataliteteve, në 11 ditët e para të dhjetorit 2020, kanë qenë 155, ndërsa në 11 ditët e para të dhjetorit 2021 janë 36. Aktualisht në spitalet COVID sipas gazetarit Skëndaj ndodhen të shtruar 150 pacientë që nuk e kanë kaluar asnjëherë virusin, ndërsa 30 prej tyre, janë të vaksinuar.

Tabela Krahasimore:

Pandemia 1-11 dhjetor 2020
Testime 23.393
Pozitive 7.879
Vdekje 155, mesatarja 14 vdekje ne dite.
Shtrime ne spital 440-490.

Shkalla e pozitivitetit 1 në 3 persona pozitiv, ose 34% të infektuar në raport me nr e testeve.

Pandemia 1-11 dhjetor 2021
Testime: 24.984
Pozitive: 3.579
Vdekje: 36, mesatarja ditore 3 vdekje
Të shtruar 140-160
Shkalla e pozitivitetit 1 në 7 testime pozitive, ose 14%.

Për periudhën 14 ditore 29 nëntor – 12 dhjetor raportohen 4.232 infektime.
Incidenca dy javore 151 infektime për 100 mijë banorë.

OBSH: Rreziku global për mutacionin Omicron është shumë i lartë

Varianti Omicron, i koronavirusit, i cili është shfaqur në më shumë se 60 vende, përbën një rrezik shumë të lartë global, ka thënë Organizata Botërore e Shëndetësisë.

Ka dyshime të rëndësishme për Omicron, i cili u identifikua për herë të parë në Afrikën e Jugut dhe Hong Kong muajin e kaluar, mutacionet e të cilit mund të çojnë në transmetueshmëri më të lartë dhe më shumë raste të koronavirusit , sipas një dokumenti të OBSH-së të publikuar së fundmi.

“Rreziku i përgjithshëm i lidhur me variantin e ri Omicron mbetet shumë i lartë për një sërë arsyesh,” tha OBSH.

“Të dhënat paraprake sugjerojnë mundësinë e arratisjes së imunitetit humoral ndaj infeksionit dhe shkallëve të larta të transmetimit, të cilat mund të çojnë në rritje të mëtejshme me pasoja serioze,” tha OBSH, duke iu referuar potencialit që virusi të shmangë antitrupat imune.

OBSH citon disa prova paraprake se numri i njerëzve të ri-infektuar me virusin është rritur në Afrikën e Jugut. Megjithëse gjetjet paraprake nga Afrika e Jugut sugjerojnë se Omicron mund të jetë një variant më pak i rëndë se Delta, që aktualisht dominon botën dhe të gjitha rastet e raportuara në Evropë janë të lehta ose asimptomatike.  mbetet e paqartë se në çfarë mase Omicron mund të jetë në thelb më pak ngjitës, shtoi ai.

Simptomat që tregojnë se mund të keni anemi

Anemia ndodh kur numri i qelizave të kuqe të shëndetshme të gjakut në trup është shumë i ulët. Qelizat e kuqe të gjakut mbartin oksigjen në të gjitha indet e trupit, kështu që një numër i ulët i qelizave të kuqe të gjakut tregon se sasia e oksigjenit në gjak është më e ulët sesa duhet.

Shumë nga simptomat e anemisë shkaktohen nga ulja e shpërndarjes së oksigjenit në indet dhe organet vitale të trupit. Anemia matet sipas sasisë së hemoglobinës – proteina brenda qelizave të kuqe të gjakut që mbart oksigjenin nga mushkëritë në indet e trupit.

Njerëzit me anemi duken të zbehtë dhe shpesh mund të ankohen se janë të ftohtë.

Ata gjithashtu mund të përjetojnë:
marrje mendsh, veçanërisht kur janë aktivë ose në këmbë
probleme në përqendrim ose lodhje
mungesë energjie
probleme me frymëmarrjen
rënie flokësh
kapsllëk
këmbë dhe duar të ftohta
zverdhje
dëshira të pazakonta, të tilla si dëshira për të ngrënë akull, argjilë ose papastërti

Disa lloje të anemisë mund të shkaktojnë inflamacion të gjuhës, duke shkaktuar një gjuhë të lëmuar, me shkëlqim, të kuqe dhe shpesh të dhimbshme.

Nëse anemia është e rëndë, mund të ndodhë zbehja. Simptoma të tjera përfshijnë: thonjtë e brishtë, gulçim, dhimbje gjoksi, perioda të dhimbshme ose të çrregullta.

Nivelet e oksigjenit në gjak mund të jenë aq të ulëta sa një person me anemi të rëndë mund të përjetojë sulm në zemër.

Njerëzit me shenja ose simptoma të anemisë duhet të kërkojnë kujdes mjekësor, veçanërisht nëse u bie të fikët ose kanë dhimbje gjoksi.

2 ton ilaçe kontrabandë, arrestohet punonjësja e azilit

Policia ka dhënë detaje rreth operacionit të koduar ‘Ndihmat’, në kuadër të cilit u sekuestruan 1950 kg ilaçe të padeklaruara në Portin e Durrësit.

Një punonjëse sociale në një azil në Itali, A.B, 56 vjeçe, nga qyteti i Matit është arrestuar nga policia në lidhje me sekuestrimin e rreth 2 ton ilaçeve në Portin e Durrësit mëngjesin e sotëm. Ndërkohë është shpallur në kërkim A.P, 33 vjeç, banues në Lezhë, me detyrë shef i Shërbimeve pranë Njësisë Vendore të Kujdesit Shëndetësor Lezhë.

Sipas policisë ilaçet e sekuestruara në Portin e Durrësit ishin ngarkuar në një depo për grumbullimin e ndihmave humanitare në Firence, Itali me qëllim transportimin e tyre drejt Italisë. Personat e përfshirë në këtë skemë, kishin deklaruar se ilaçet ishin ndihma humanitare për një shoqatë në qytetin e Lezhës.

Në njoftimin e policisë thuhet se:

Vihet në pranga një punonjëse sociale e një institucioni privat për kujdesin ndaj të moshuarve, si dhe shpallet në kërkim shefi i Shërbimeve pranë Njesisë Vendore të Kujdesit Shëndetësor Lezhë.

Në kuadër të luftës për parandalimin, evidentimin dhe goditjen e aktivitetit të paligjshëm të kontrabandës u finalizua operacioni policor i koduar “Ndihmat”, në kuadër të të cilit u sekuestrua një sasi e konsiderueshme medikamentesh kontrabandë. Gjatë operacionit u arrestua shtetasja:

B., 56 vjeçe, lindur ne Mat dhe banuese në Itali, punonjëse sociale në një institucion privat për kujdesin ndaj të moshuarve në Itali.

Si dhe u bë shpallja në kërkim e shtetasit A. P., 33 vjeç, banues në Lezhë, me detyrë shef i Shërbimeve pranë Njesisë Vendore të Kujdesit Shëndetësor Lezhë.

Specialistët e Hetimit të Krimit Ekonomik e Fnanciar, në bashkëpunim me specialistët e Hetimit Doganor në Degën e Doganës Durrës, kanë ndaluar për kontroll një automjet brenda të cilit ndodheshin nje sasi medikamentesh mjekesore të ngarkuara në një depo për grumbullimin e ndihmave humanitare në Firence, Itali, me qëllim transportimin e tyre në Shqiperi, me pretendimin se janë ndihma humanitare për një shoqatë në qytetin e Lezhës.

Materialet i kaluan Prokurorisë Pranë Gjykatës së Shkallës së parë Durrës në ngarkim të shtetasve A. B.dhe A. P., si te dyshuar për kryerjen e veprave penale “Kontrabanda me mallra të licensuara” dhe “Shpërdorim detyre”. / Top Channel

Një test i ri mund të zbulojë më shumë se 50 lloje të kancerit

Kur bëhet fjalë për zbulimin e kancerit, koha është thelbësore. Ekzaminimet rutinë mund t’i ndihmojnë mjekët të gjejnë inde jonormale në fazat e hershme, kur trajtimi funksionon më mirë, por për fat të keq, ka më shumë se 100 lloje kanceri – dhe ekzaminimet mund të kapin vetëm disa prej tyre.

Krijimi i metodave të reja të zbulimit të hershëm është kritik, dhe një kompani e quajtur Grail beson se ka një përgjigje: një test gjaku për kancerin, shkruan First For Women.

Hulumtimi pas testit
Ideja e përdorimit të një testi gjaku për të zbuluar kancerin nuk është e re. Shkencëtarët kanë shpresuar prej kohësh të krijojnë atë që ata e quajnë “biopsi gjaku”, e cila do t’i ndihmonte pacientët të shmangin një biopsi të dhimbshme ose një test invaziv. Ajo që e bën testin e gjakut të Grail – të njohur si Galleri – kaq interesant është se ai vjen nga një test i zhvilluar nga kompania e kujdesit shëndetësor Illumina.

Testi origjinal jo-invaziv prenatal (NIPT) analizoi mostrat e gjakut të grave shtatzëna për fragmente të vogla të ADN-së që mund të tregojnë anomalitë kromozomale në fetus. Meredith Halks-Miller, patologe dhe drejtoresh e laboratorit klinik NIPT të Illumina në vitin 2013, vuri re se fragmentet jonormale të ADN-së mund të jenë gjithashtu një shenjë e kancerit tek nënat e ardhshme. Ky hulumtim që hapi sytë çoi në zhvillimin e Gallerit.

Dëshmia se një test gjaku për kancerin funksionon
Grail vëren se Galleri zbuloi mbi 50 lloje kanceri në një studim vëzhgues, me një normë false-pozitive prej më pak se një për qind. Dhe nëse Galleri zbulon kancerin në një mostër gjaku, mund të përcaktojë edhe origjinën e tij. Më mirë akoma, një studim i botuar në Clinical Cancer Research zbuloi se teknologjia Galleri mund të dallojë kanceret më agresive nga variantet më pak agresive.

A mundet një test gjaku për kancer të zëvendësojë kontrollet e rregullta?
Vlen të përmendet se Galleri gjithashtu ka kufizimet e veta. Pozitivet e rreme dhe negativet e rreme, megjithëse nuk ka gjasa, janë ende një mundësi. E njëjta gjë është e vërtetë për vendndodhjen e çdo kanceri të zbuluar – testi mund të tregojë se qelizat e dëmshme janë në një pjesë të trupit, kur ato mund të jenë në një tjetër.

Galleri nuk ka për qëllim të zëvendësojë ekzaminimet rutinë të kancerit siç rekomandohet nga ofruesit e kujdesit shëndetësor – dhe nëse testi i gjakut zbulon kancerin, pacientët do të kenë nevojë për testime të mëtejshme për të konfirmuar një diagnozë.

Pse prekeni nga diabeti edhe kur nuk jeni mbipeshë

Diabeti është një sëmundje që shkaktohet nga niveli i lartë i sheqernave në gjak. Nëse vuani nga diabeti, trupi juaj nuk është më në gjendje të balancojë nivelet e sheqerit që futen në organizëm. Duke qenë se sasitë më të mëdha të sheqerit merren nëpërmjet ushqimit, ai njihet edhe si shkaktari kryesor i sëmundjes.

E nëse konsumoni shumë sheqer e dyta në radhë vjen mbipesha e tepër në trup. Pra këta dy faktorë janë të lidhur ngushtë me njëri tjetrin, por nuk janë të vetmit që ndikojnë organizmin. Sipas mjekëve, persona të të gjitha peshave, moshave apo gjinive mund të preken nga diabeti. Në këtë artikull ju tregojmë se përse kjo ndodh dhe sa të rrezikuar jeni nga diabeti edhe nëse gëzoni peshën ideale.

Diabeti dhe pesha

Mjekët e shpjegojnë përhapjen e diabetit nëpërmjet dy formave të tij, tipit 1 dhe tipit 2. Teksa tipi 1 është një sëmundje autoimune e cila mund të jetë e trashëgueshme apo pjesë e gjeneve tuaja, diabeti i tipit 2 mund të shkaktohet edhe nga faktorë të jashtëm siç është jetesa e keqe. Për personat me diabet të tipit 1 pesha nuk luan asnjë rol të rëndësishëm, pasi sëmundja zakonsht shfaqet nga shkaqe të tjera, si trashëgimitë familjare apo gjenet. Një studim , tregoi se personat që vuajnë nga diabeti i tipit 1 nuk kanë pasur kurrë probleme me obezitetin gjatë rritjes. Ndërsa për diabetin e tipit 2 të dhënat janë ndryshe. Ky lloj përbën më shumë se 90% të të gjithë personave që vuajnë nga kjo sëmundje. Këtu ushqimi apo stili sedentar i jetesës njihet si shkaktari kryesor, por kjo nuk është gjithçka.

Shkaqe të tjera: Edhe personat që konsiderohen të dobët mund të preken nga diabeti, këtu luan rol jo vetëm gjenetika, por edhe gjendje të tjera të trupit. Historia familjare me sëmundjen, gjene të caktuara, kolesteroli i lartë, akumulimi i dhjamit në zona të caktuara të trupit, gjithashtu mund të çojnë në diabet.

Gjenetika: Historia juaj familjare me sëmundjen e diabetit mund të tregojë shumë për gjenet tuaja dhe për lidhjen tuaj me sëmundjen. Nëse keni disa familjarë të prekur nga kjo sëmundje, atëherë ekziston një mundësi që edhe ju të prekeni në të ardhmen. Konkretisht nëse keni vetëm një prind të prekur rreziku për ju është 40%, ndërsa nëse të dy prindërit vuajnë nga diabeti rreziku për ju është 70%.

Masat dhjamore: Edhe nëse konsideroheni si persona me një peshë normale, kini kujdes me disa zona të trupit tuaj. Nëse keni masa dhjamore rreth barkut, atëherë filloni e shqetësohuni dhe bëni të pamundurën për t’i hequr ato. Kjo pasi, ato çlirojnë disa hormone të cilat në metabolizëm përkthehen si stimuj të cilët zhvillojnë sëmundjen e diabetit. Masa e belit nuk duhet të jetë e njëjtë ose më e madhe se ajo e vitheve. Mundohuni të mbani gjithnjë bark të sheshtë dhe bel të hollë.

Kolesteroli i lartë: Kolesteroli i lartë mund t’ju shfaqet për një sërë arsyesh të cilat mund të varen ose jo nga ju. Edhe këtu faktori gjenetik luan rol të rëndësishëm, por edhe mënyra e pashëndetshme e jetesës.

Stili i jetesës: Duhan-pirja, dieta e vakët nga vitaminat e mineralet mund të jenë shkaktarë të sëmundjes së diabetit tek kushdo. Një studim tregon se personat që konsumojnë më 20 cigare ose më shumë në ditë, kanë dyfishin e rrezikut për tu prekur nga diabeti. Gjithashtu dietat me ushqime të cilat kanë shumë sheqerna dhe kalori janë një armik shumë i madh i trupit pasi, provokojnë sëmundjen.

Frenimi i pandemisë / Ministria e Shëndetësisë shtyn vendimin për ndalimin e grumbullimeve deri më 13 dhjetor

Vendimi për të ndaluar grumbullimet në vende të mbyllura apo të hapura do të qëndrojë në fuqi deri në datë 13 dhjetor.

Urdhri i shtyrjes së këtij vendimi është firmosur ditën e sotme nga ministrja e Shëndetësisë, Ogerta Manastirliu. Masat në fjalë janë marrë nga Komiteti i Ekspertëve për të frenuar përhapjen e koronavirusit. Ndërkohë që autoritetet shëndetësore i bëjnë thirrje qytetarëve që të vaksinohen dhe të respektojnë masat e vendosura.

URDHËR

Nr. 349/3, datë 24.11.2021 PËR NJË NDRYSHIM NË URDHRIN NR. 633, DATË 17.11.2020, “PËR NDALIMIN E GRUMBULLIMEVE NË VENDE TË MBYLLURA APO TË HAPURA”, TË NDRYSHUAR

Në mbështetje të nenit 102, pika 4, të Kushtetutës së Republikës së Shqipërisë; të nenit 7, pika 4, të ligjit nr. 15/2016, “Për parandalimin dhe luftimin e infeksioneve dhe sëmundjeve infektive”; të udhëzimeve të Institutit të Shëndetit Publik, me qëllim mbrojtjen e shëndetit të popullatës nga infeksioni i shkaktuar nga COVID-19, si edhe në zbatim të vendimit të Komitetit të Përkohshëm për Infeksionin e Përhapur nga Coronavirus i ri nr. 4340, datë 22.10.2021,
URDHËROJ: Në urdhrin nr. 633, datë 17.11.2020, “Për ndalimin e grumbullimeve në vende të mbyllura apo të hapura”, të ndryshuar, bëhet ndryshimi si vijon:1. Në pikën 1 të urdhrit, togfjalëshi “deri në datën 29.11.2021” zëvendësohet me togfjalëshin “deri në datën 13.12.2021”. Ky urdhër hyn në fuqi menjëherë dhe botohet në Fletoren Zyrtare.
MINISTËR I SHËNDETËSISË DHE MBROJTJES SOCIALE
Ogerta Manastirliu

A e dini se portokallet kanë veti anti-inflamatore?

Lëngu i portokallit është në krye të listës së lëngjeve më të konsumuar. Përveç që ka një shije të mrekullueshme, kjo pije popullore është e shkëlqyeshme edhe për shëndetin tonë.

Kur përmenden të gjitha vlerat dhe përfitimet e kësaj pije, nënkuptojmë portokallin e sapo shtrydhur, dhe jo ndonjë lëng të blerë në dyqan. Portokallët janë të pasur me vitaminë C, B dhe A, kalium, kalcium dhe fibra.

Një portokall ka më shumë se 170 fitokemikale dhe 60 flavonoide, që do të thotë se janë të mbushura me veti anti-inflamatore.

Portokallet dhe ushqimet e tjera të pasura me antioksidantë janë edhe më të fuqishëm se ilaçet për të luftuar inflamacionin afatgjatë. Kjo është një gjendje qe ndikon per mire ne lidhje me kancerin, sëmundjet e zemrës, diabetin, artritin, depresionin dhe Alzheimerin.

Çfarë janë muskujt e lëmuar?

Nga Alket Koroshi, mjek nefrolog

Muskujt e lëmuar janë të pranishëm në të gjithë trupin, ku kryejnë një sërë funksionesh. Është në stomak dhe zorrë, ku ndihmon në tretjen dhe grumbullimin e lëndëve ushqyese. Ai ekziston në të gjithë sistemin urinar, ku funksionon për të ndihmuar në çlirimin e trupit nga toksinat dhe punon në ekuilibrin e elektroliteve. Është i pranishëm në të gjithë arteriet dhe venat, ku luan një rol jetik në rregullimin e presionit të gjakut dhe oksigjenimin e indeve. Pa këto funksione jetësore, trupi nuk do të ishte në gjendje të ruante as funksionet e tij më themelore.

Muskujt e lëmuar ndryshojnë nga muskujt skeletorë në mënyra të ndryshme, ndoshta më e rëndësishmja është aftësia e tij për t’u tkurrur dhe kontrolluar në mënyrë të pavullnetshme. Sistemi nervor mund të përdorë muskujt e lëmuar për të rregulluar fort shumë nga nënsistemet e trupit gjatë gjithë jetës pa asnjë mendim nga përdoruesi. Një person nuk ka nevojë të mendojë për presionin e tij të gjakut që ai të përshtatet me kërkesat në rritje të oksigjenit nga stërvitja. Në vend të kësaj, sistemi nervor përdor hormone, neurotransmetues dhe receptorë të tjerë për të kontrolluar muskujt e lëmuar në mënyrë spontane.

Muskujt e lëmuar gjithashtu luajnë një rol thelbësor në procesin e sëmundjes në të gjithë trupin. Përdorimi i bronkodilatorëve për të relaksuar muskujt e lëmuar të rrugëve të frymëmarrjes është një trajtim i rëndësishëm dhe shpëtimtar në astmatikët. Po kështu, medikamentet si metoklopramid mund të stimulojnë dhe nxisin zbrazjen e stomakut duke rritur sinjalizimin e muskujve të lëmuar. Ndoshta një nga përdorimet më të njohura të terapisë mjekësore dhe muskujve të lëmuar është përdorimi i nitrateve në trajtimin e sëmundjeve ishemike të zemrës. Hulumtimet treguan se nitratet, në kombinim me frenuesit ace, mund të përmirësojnë vdekshmërinë e pacientëve. Ndikimi unik i rëndësishëm që kanë muskujt e lëmuar në të gjithë trupin e bën një temë të rëndësishme për profesionistët mjekësorë që të kuptojnë pasi shumë trajtime në thelbin e tyre mbështeten në modifikimin e rrugëve të sinjalizimit që ndikojnë në muskujt e lëmuar.

Dyshimet mbi efikasitetin e vaksinave kineze rrisin shqetësimet kudo në botë

Pavarësisht shpërndarjes së 2.5 miliardë dozave, rritjet e fundit të infektimeve kanë ngritur pasiguri mbi vaksinat e Sinovac dhe Sinopharm.

Varianti Omicron i koronavirusit i detyroi qeveritë në të gjithë botën të forcojnë kontrollet kufitare, të përshpejtojnë shpërndarjen e vaksinave dhe të rivendosin masat e distancimit social javën e kaluar. Por në Dalian, Kinë, autoritetet e riklasifikuan rrezikun e virusit në disa pjesë verilindore të qytetit portual, nga “mesatar” në “të ulët”.

Zyrtarët dhe ekspertët kinezë të shëndetësisë thanë se ky kontrast pasqyronte faktin se politika e palëkundur e Pekinit për zero tolerancë ndaj Covid provoi të ishte një “zgjidhje magjike”, duke parandaluar të paktën 200 milion infektime dhe 3 milion vdekje. Ata argumentuan se arroganca perëndimore kishte çuar në neglizhencë dhe, tashmë, në shpërthimin potencialisht destabilizues të Omicron.

“Vendet perëndimore ka të ngjarë të mbërthehen nga Omicron nëse ky variant rezulton shumë infektues, për shkak të lehtësimeve të pabazuara shkencërisht që kanë ndërmarrë për masat e kontrollit të epidemisë, si dhe për shkak të besimit të tepërt te vaksinat,” raportoi Global Times, një agjenci nacionaliste lajmesh.

Megjithatë, zhurma e mediave shtetërore përgënjeshtroi pasiguritë mbi efikasitetin dhe qëndrueshmërinë e imunitetit të vaksinave të prodhuara në vend. Këto pasiguri janë prezente edhe në mendjet e shumë njerëzve në Kinë, ndërsa Pekini vazhdon të shpërndajë doza përforcuese dhe vaksina për fëmijët nga mosha tre vjeç.

Dyshimet mbi këto vaksina kanë rëndësi jo vetëm për vendin më të populluar në botë, ku 2.5 miliardë doza u janë injektuar 1.4 miliardë njerëzve. Ato gjithashtu kanë rëndësi për qindra miliona njerëz që kanë marrë vaksinat e bëra nga Sinovac dhe Sinopharm – të dy prodhuesit përdorin një vaksinë të inaktivizuar në vend të kodit gjenetik të përdorur nga vaksinat mRNA si BioNTech/Pfizer dhe Moderna.

Ben Cowling, profesor i epidemiologjisë në Universitetin e Hong Kongut, tha se kishte “ende shumë më tepër pasiguri në lidhje me efektivitetin e vaksinave të inaktivizuara, krahasuar me disa nga vaksinat e tjera që përdoren gjerësisht, siҫ janë dy vaksinat mRNA dhe vaksina AstraZeneca”.

Shpërthimi i fundit i infektimeve Delta në Kinë – e cila u përhap në më shumë se gjysmën e provincave të vendit dhe solli rivendosjen e izolimeve lokale – tregoi se efektiviteti i vaksinave të prodhuara nga Kina “kundër infeksionit dhe transmetimit nuk mund të jetë aq i lartë, përderisa nevojiteshin masa shumë të rrepta të shëndetit publik për të kontrolluar ato shpërthime infektimesh”, tha Cowling.

Por përhapja e fundit e infektimeve tregoi gjithashtu se “efektshmëria e vaksinës kundër simptomave të rënda të Covid-19 duket të jetë e lartë, sepse në infektimet e fundit ka pasur shumë pak raste të rënda”.

Varianti Omicron, i cili është përhapur me shpejtësi deri në Londër, Nju Jork dhe Seul, i vendos vaksinat përballë një testi të ri.

Sipas studimit të parë të detajuar nga epidemiologët e Afrikës së Jugut, Omicron ka qenë shkaktari i një rritjeje të konsiderueshme të rasteve të riinfektimit me koronavirus, krahasuar me valët e mëparshme.

Në shumë vende të varfra, vaksinat e Kinës ishin kritike për të shpëtuar jetët e njerëzve në fillimet e pandemisë, pasi iniciativa e vaksinave Covax, udhëhequr nga aleanca Gavi e mbështetur nga OKB-ja, e pati të vështirë të kapte objektivat e saj të shpërndarjes së vaksinave. Pavarësisht ritmit dhe shkallës së përhapjes, pasiguria mbi vaksinat vazhdon të ekzistojë në Kinë dhe jashtë saj.

Kjo është shkaktuar pjesërisht edhe nga qeveria kineze. Që kur koronavirusi u zbulua për herë të parë në Wuhan pothuajse dy vjet më parë, censuruesit e Pekinit kanë shtypur çdo shenjë mospajtimi apo dyshimi në lidhje me përgjigjen e shtetit ndaj pandemisë.

Mungesa e transparencës mbi efikasitetin dhe qëndrueshmërinë në zbehje të vaksinës ka shqetësuar shumë kinezë, veçanërisht prindërit e fëmijëve të vegjël dhe të moshuarit. Sipas intervistave dhe grupeve private të bisedave në mediat sociale që janë parë nga Financial Times, prindërit gjatë muajve të fundit janë përpjekur në heshtje të rezistojnë ndaj dhënies së pëlqimit për vaksinimin e fëmijëve të tyre.

Amerika Latine dhe Karaibet, shtëpia e pakashumë 8 për qind të popullsisë së botës, kanë pasur pothuajse një të tretën e të gjitha fataliteteve të shkaktuara nga Covid. Megjithëse Kina ka ofruar pothuajse dyfishin e numrit të vaksinave që ka ofruar SHBA – shumica e të cilave u shpërndanë përmes Covax – shumë vende po tentojnë të kalojnë te prodhues të tjerë të vaksinave.

Shteti brazilian i São Paulo-s lidhi një partneritet me Sinovac vitin e kaluar, në një kohë kur Presidenti Jair Bolsonaro po përballej me kritika për mënyrën se si qeveria e tij iu përgjigj pandemisë. Shumica e injeksioneve bëheshin me vaksinën kineze në fazat e hershme të fushatës së vaksinimit, në vendin më të populluar të Amerikës Latine, por më pas vaksina Oxford/AstraZeneca zuri vendin kryesor.

Zyrtarët e São Paulo-s fillimisht pretenduan se CoronaVac, vaksina e prodhuar nga Sinovac, pati 78 për qind efikasitet ndaj rasteve në provat lokale, nga ato me simptoma të lehta e deri te të rëndat. Por, pas kritikave për mungesën e transparencës së të dhënave, shkencëtarët njoftuan ditë më vonë se norma e përgjithshme ishte vetëm 50.4 për qind – shumë pak mbi pragun që nevojitej për miratimin rregullator – nëse përfshiheshin rastet “shumë të lehta”.

Studiuesit nga Instituti shtetëror Butantan, i cili mbush dhe përgatit vaksinat CoronaVac në Brazil, kanë thënë që atëherë se me një hapësirë kohore ​​prej 21 ditësh ose më shumë midis dy dozave, efikasiteti mund të arrijë deri në 62.3 për qind. Por, dyshime janë ngritur edhe për kohëzgjatjen e imunitetit.

Butantan ka ofruar më shumë se 100 milion doza të CoronaVac, shumica e të cilave janë prodhuar nga fabrikat e veta. Megjithatë, nuk ka kontrata të tjera për furnizimin e brendshëm me vaksina apo ndonjë negociatë me qeverinë federale, tha instituti.

Në Singapor javën e kaluar, ministria e shëndetësisë tha se njerëzit që morën dy doza të vaksinës Sinovac ose Sinopharm do të kishin nevojë për një dozë të tretë duke filluar nga muaji i ardhshëm në mënyrë që të konsiderohen  “plotësisht të vaksinuar “.

Ndërsa vaksinat e Kinës duket se nuk po preferohen më aq shumë, shpejtësia e diplomacisë së vaksinave e Pekinit nuk do të zhbëhet aq lehtë.

“Kinezët shfrytëzuan një mundësi taktike dhe kanë shtyrë prioritete të tjera gjeostrategjike – pranimi i teknologjisë së rrjetit Huawei, njohja e Tajvanit,” tha Daniel Runde në Qendrën për Studime Strategjike dhe Ndërkombëtare, një think-tank amerikan.

Shumë ekspertë të shëndetit kanë paralajmëruar gjithashtu se politika po pengon bashkëpunimin dhe diskutimet shkencore në përgjigje të pandemisë, veçanërisht midis perëndimit dhe Kinës.

Jerome Kim, një ekspert imunologjie dhe drejtor i përgjithshëm i Institutit Ndërkombëtar të Vaksinave të OKB-së, i cili ka punuar me zhvilluesit kinezë dhe perëndimorë të vaksinave, paralajmëron se vaksinat nuk janë një zgjidhje në vetvete.

“Në rang global, ne kemi arritur ta shohim efektivitetin e vaksinimit, megjithatë infeksionet, sëmundjet dhe vdekja nga Covid-19 vazhdojnë të ekzistojnë,” tha ai.

“A e kemi harruar vallë se vaksinat janë zakonisht më efektive si pjesë e një qasjeje sistematike për parandalimin, një qasjeje që për Covid-19 duhet të vazhdojë të përfshijë maskat, distancimin, shmangie të zonave të mbipopulluara, izolimin, testimin dhe dozat përforcuese?”

Indeksi Global i Sigurisë Shëndetësore/ Shqipëria bën hapa pas, rritet rreziku

Me gjithë hapat e rëndësishëm që kanë marrë vendet për t’iu përgjigjur pandemisë së COVID-19, të gjitha, pavarësisht nivelit të të ardhurave që kanë, mbeten në mënyrë të dukshme të papërgatitura për t’iu përgjigjur kërcënimeve epidemike dhe pandemike raportoi indeksi global i shëndetësisë për vitin 2021.

Shqipëria pësoi rënie të pikëve në këtë indeks që është produkt i Iniciativës për Kërcënimin Nuklear dhe Qendra Johns Hopkins për Sigurinë Shëndetësore. Në vitin 2019 pikëzimi i siguruar nga Shqipëria ishte 1.2 më shumë sesa në 2021 kur shënoi rezultatin total prej 45 pikësh. Shqipëria është renditur në vendin e 59 nga 195 që ishte totali i vendeve të marra në analizë.

Por cilat aspekte të sigurisë shëndetësore të marra më vete kanë pësuar përmirësim apo përkeqësim në raport me vitin 2019 kur është publikuar për herë të fundit ky indeks. Sa i takon parandalimit Shqipëria është në të njëjtin nivel në të dyja indekset e fundit duke u renditur në vendin e 49.

Ajo që paraqitet me përkeqësim është detektimi apo zbulimi që ka një rënie të pikëve me 5.4. Tek kjo kategori mbikëqyrja, aksesi në të dhëna dhe transparenca janë ato ku janë bërë hapa pas ndërkohë që dhe investigimet të bazuara në raste janë gjithashtu me përkeqësim. Forca punëtore epidemiologjike dhe zinxhirët e furnizimit të laboratorëve kanë mbetur të pandryshuar.

Përgjigja është treguesi i tretë që përbën indeksin dhe që ka shënuar një vlerë 38.1 me një rënie me 5.4 duke na renditur në vendin e 79 globalisht vetëm për këtë tregues. Rënia më e madhe ka qenë në nën komponentin e aksesit në infrastrukturën e komunikimit dhe të kufizimeve për të udhëtuar dhe tregtisë. Në përmirësim ishin përgatitja për emergjencë dhe plani për t’iu përgjigjur asaj.

I vetmi indikator ku Shqipëria ka përmirësim është ai i shëndetit dhe që lidhet me infrastrukturën e nevojshme pra për numrin e klinikave dhe spitaleve si dhe të stafit mjekësor në dispozicion. Këto të fundit janë më mirë sesa në vitin 2019 por diferenca më e madhe është bërë nga nën komponenti i zinxhirit të furnizimit në sistemin shëndetësor dhe punonjësit në fushën e shëndetësisë.

Një tjetër tregues i marrë në analizë është ai për normat ku ka një rënie të pikëve me 2.9 në raport me 2019 dhe angazhimet ndërkombëtare dhe financimin.

I fundit është treguesi i riskut ka një rënie me 3.1 të pikëve të indeksit në raport me vitin 2019 dhe ai tregues që e rendit me keq vendin tonë nëse vlerësohet më vete. Shqipëria renditet e 121 mes 195 vendeve vetëm për këtë tregues dhe çka shihen si problematike janë risku i sigurisë dhe politikës, rezistenca socio-ekonomike, rreziqet mjedisore dhe dobësitë e shëndetit publik./ Monitor

Vaksinohuni para festave”/ Thirrja e mjekëve, për shkak të përhapjes së shpejtë të infeksionit

Organizata Botërore e Shëndetësisë ka paralajmëruar se mutacioni “Omicron” ka një infektueshmëri shumë të larte, madje riinfekton edhe ata që e kanë kaluar, ndaj duhet rritur mbulesa vaksinale para se të mbushen spitalet.

Thirrje për vaksinim bëjnë dhe mjeket tanë, të cilët kujtojnë afrimin e festave dhe traditën tonë për t’u bashkuar në tryezat  familjare  dhe riskun për të infektuar familjarët nëse nuk janë vaksinuar.

Javën e fundit ka pasur një rritje të numrit të të vaksinuarve, tanimë edhe me doza të para.

Por ajo që po vihet re, është riinfektimi i qytetarëve edhe me dy doza vaksine, por mjekja Jondia Diko thotë se në qendrën që ajo drejton ka pak raste dhe kryesisht ata që i kanë kaluar 6 muaj nga doza e dytë.

Studimi: Nëse vaksinoheni pasdite do të keni më shumë antitrupa

A mundet që koha kur vaksinohemi ta bëjë më efektive një vaksinë kundër koronavirusit dhe të prodhojë më shumë antitrupa?

Sipas një studimi të ri shkencor amerikano-britanik, personat që vaksinohen pasdite zakonisht prodhojnë më shumë antitrupa sesa ata që vaksinohen në mëngjes. Megjithatë, ky zbulim duhet të konfirmohet nga hulumtime të tjera.

Studiuesit në Harvard dhe Universitetin e Oksfordit, të udhëhequr nga Dr. Elizabeth Clerman e Shkollës Mjekësore të Harvardit dhe Departamentit të Neurofiziologjisë në Spitalin e Përgjithshëm të Massachusetts, publikuan gjetjet e tyre në revistën Biological Journal antitrupa për gati 2800 profesionistë të kujdesit shëndetësor në MB të cilët ishin vaksinuar me Pfizer / BioNTech ose AstraZeneca.

Personat që u vaksinuan pasdite kishin një nivel më të lartë të antitrupave, dhe personat e vaksinuar me Pfizer, kryesisht gratë të rriturit gjithashtu kishin nivele më të larta të antitrupave.

“Këto gjetje duhet të merren parasysh për të përmirësuar efikasitetin e vaksinës,” tha Clermann pa marrë parasysh se në cilën orë ata vaksinohen.

Studimet e mëparshme kishin zbuluar se në rastin e vaksinës së gripit tek të moshuarit, nivelet e antitrupave ishin më të larta tek ata që ishin vaksinuar në mëngjes.

“Vaksina Covid-19 dhe vaksina e gripit kanë mekanizma të ndryshëm veprimi dhe përgjigja imune mund të ndryshojë në mënyrë të konsiderueshme në varësi të faktit nëse sistemi imunitar njeh patogjenin nga infeksionet e mëparshme, si gripi, ose nëse është një virus i ri si koronavirusi.” Por sigurisht nevojiten më shumë të dhëna, sepse nëse nivelet e antitrupave rriten pasdite, atëherë ka të ngjarë të rriten edhe efektet anësore.

Fëmijët e prekur nga Omicron/ Shfaqet simptoma e pazakontë

Një simptomë e pazakontë e Omicron po shfaqet tek fëmijët, paralajmërojnë mjekët britanikë që janë ndeshur me raste të tilla.

Të miturit sipas tyre, kanë shumë skuqje pas infektimit me variantin e ri të koronavirusit. Dr. David Lloyd tha gati 15% e fëmijëve të infektuar nga Omicron kishin njolla në fytyrë e në trup. Ata gjithashtu vuanin nga lodhja, dhimbja e kokes e humbja e oreksit që duket se përshtatet me variantet më të zakonshme të simptomave të raportuara deri më tani tek të rriturit.

Eksperti tha për Sky News se ndryshimi në simptoma ishte “mjaft i rëndësishëm”, së bashku me skuqjen. “Ne kemi pasur gjithmonë një grup të vogël pacientësh me COVID-19 që kishin skuqje, por deri në 15 për qind e fëmijëve që janë prekur me Omicron po shfaqin skuqje të pazakonta”.

“Kështu që ne po fillojmë të mësojmë pak më shumë rreth virusit dhe po fillojmë të kujdesemi për të”, u shpreh mjeku. Më herët, të tjerë speicalistë kishin paralajmëruar se njerëzit po kërkojnë simptoma të gabuara. Tre shenjat kryesore të Covid 19 janë kolla e vazhdueshme, temperatura të larta dhe humbje të shijes dhe nuhatjes.

Varianti Omicron/ OBSH ka një lajm të mirë: Ja çfarë po ndodh me hospitalizimet

Varianti i koronavirusit Omicron është përhapur në më shumë vende në Afrikë, me numrin javor të rasteve të reja të Covid-19 në rritje me 93% në kontinent, tha Organizata Botërore e Shëndetësisë, e cila mbetet optimiste se, bazuar në të dhënat paraprake, numri i shtrimet në spital mbeten të ulëta.

Afrika përbën 46% të rasteve të Omicron, tha Richard Michigo, koordinator i Programit të Imunizimit dhe Zhvillimit të Vaksinave të OBSH-së në Afrikë. Në Afrikën e Jugut, ku Omicron është përgjegjës për valën e katërt të epidemisë, ka pasur një rritje prej 255% të rasteve me Covid-19 në shtatë ditët e fundit, por vetëm 6% në numrin e shtretërve të zënë në njësitë e kujdesit intensiv. komentuar. Tierno Balde, zyrtar i OBSH-së për Afrikën.

Afrika deri më tani ka marrë më shumë se 372 milionë doza vaksinash kundër Covid-19 dhe ka dhënë 248 milionë, që është 3% e 8.2 miliardë dozave të dhëna në mbarë botën. Edhe pse shkalla e vaksinimeve është përshpejtuar muajt e fundit, vetëm 7.8% e afrikanëve janë imunizuar plotësisht.

“Vetëm gjashtë nga 54 vendet afrikane do të kenë arritur qëllimin e tyre për të vaksinuar 40% të popullsisë së tyre deri në fund të vitit, duke lënë miliona njerëz në rajonin tonë pa mbrojtje kundër Covid-19. “Kjo është thjesht e rrezikshme dhe e papranueshme.”

“Ajo që ne dimë është se shpërndarja e pabarabartë e vaksinave në mbarë botën krijon mjedisin ideal për shfaqjen dhe përhapjen e shtameve të Covid-19 dhe zonat me më pak akses në vaksina ka të ngjarë të vuajnë më shumë,” tha Matsidiso Muti. Rajonal i OBSH-së Drejtor për Afrikën.

Muti kritikoi gjithashtu ndalimet e udhëtimit nga më shumë se 70 vende për disa shtete të Afrikës së Jugut, disa prej të cilave nuk kanë zbuluar raste të Omicron.

“Me Omicron që gjendet tani në pothuajse 60 vende të botës, ndalimet e udhëtimit, të cilat prekin kryesisht vendet afrikane, nuk mund të justifikohen lehtësisht,” tha ai. “Falë përpjekjeve të zellshme të shkencëtarëve afrikanë, lloji i ri i shqetësimit është identifikuar për herë të parë në këtë kontinent, por nuk është e qartë nëse po përhapet në heshtje në zona të tjera”, shtoi ai.

“Po vjen fundi i varianteve të reja”/ Skënder Brataj apel qytetarëve për festat e fundvitit: Respektimi i masave anticovid shumë i rëndësishëm

Me ndryshimet e temperaturave ditët e fundit rritet mundësia e infektimit me Covid-19 për shkak të qëndrimit të gjatë në ambiente të mbyllura. Anëtari i Komitetit Teknik të Ekspertëve, Skënder Brataj shprehet se respektimi i masave anticovid dhe përdorimi i maskës në këto ambiente është shumë i rëndësishëm.

“Periudha e ftohtë vec Covid ka edhe sëmundjet e stinës, sidomos ftohja, ndryshimet e temperaturës, bëhet inflamacioni i rrugëve të sipërme të frymëmarrjes dhe të ndenjurit brenda me këto temperatura, për një kohë të gjatë, rrit shumë kollën që është një nga mënyrat më efikase të shpërndarjes së virusit. Maska është vendimtare”.

Mbrojtja më e mirë sipas Bratajt është vaksinimi, për t’i bërë ballë edhe varianteve të reja të Covid-19.

“Vaksinimi është treguar që është arma më e mirë që kemi në dorë në këtë moment. Sa më të vaskinuar të jemi, aq më pak mundësi ka virusi të bëjë mutacione të reja. Të gjithë këta janë faktorë që çojnë në ngadalësimin dhe shkuarjen drejt fundit të pandemisë. Në një periudhë pas gati dy vitesh, po shkon drejt fundit sepse mutacionet e virusit nuk janë pafundësisht të papërfunduara.”

Ekspertët bëjnë thirrje për kujdes të shtuar nga ana e qytetarëve veçanërisht në periudhën e festave të fundvitit.

Si të mbroheni nga mikrobet dhe bakteret në palestër

Palestra nuk është gjithmonë vendi më i pastër apo më higjienik dhe kjo veçanërisht gjatë sezonit të të ftohtit dhe gripit. Me mikrobet që fshihen në pothuajse çdo të çarë të paisjeve është e lehtë të sëmuresh.

Përveç marrjes së vaksinës kundër gripit, e cila mund t’ju mbrojë kundër llojeve të zakonshme të viruseve, ka edhe disa masa parandaluese që mund të merrni. Ju njohim me gjashtë mënyra për të shmangur sëmurjen gjatë seancave stërvitore.

Pastroni pajisjet: Dhe gjatë sezonit të të ftohtit dhe gripit, kur mikrobet janë kudo, dezinfektimi i sipërfaqeve është çelësi për të reduktuar kontaktin me to. Në fakt, një studim nga hulumtuesit në Universitetin e Arizonës, zbuloi se pastrimi mund të ulë rrezikun e kontraktimit nga kërpudhat me 80%.

Mos e prekni fytyrën: Meqenëse nuk mund të dezinfektoni çdo sipërfaqe në palestër, me siguri do të hasni mikrobe kur prekni një dorezë dere. Por për të parandaluar patogjenët e bezdisshëm që t’ju sëmurin, mbajini duart larg fytyrës dhe gojës. Në këtë mënyrë, çdo mikrob që keni në gishta nuk do mund të hyjë në trupin tuaj dhe t’ju sëmurë. Më pas lajini duart sa më shpejt të mundeni ose përdorni një dezinfektues.

Hiqni rrobat e lagura: Përpara se të largoheni nga palestra, gjeni kohë për të ndërruar veshjet e djersitura me rroba të thata. Rrobat e lagura ftohin shpejt sipërfaqen e trupit, kjo bën që enët e gjakut në trup dhe në rrugët e sipërme të frymëmarrjes të tkurren, duke reduktuar rrjedhjen e gjakut. Kështu sistemi imunitar mund të mos funksionojë siç duhet, dhe të lejojë virusin të futet në trupin tuaj.

Lahuni: Nëse përdorni dyshekë ushtrimesh, ka shumë të ngjarë që prej tij po merrni shumë baktere dhe larja e duarve nuk do të jetë e mjaftueshme për të hequr plotësisht mikrobet. Dushi jo vetëm që do të largojë djersën, e cila mund të shërbejë si bartës mikrobesh, por ju do të nxirrni nga trupi edhe ndotësit kimikë dhe metalet e rënda si plumbi dhe mërkuri.

Hidratohuni: Dehidratimi mund të ulë reagimin e sistemit imunitar. Prandaj për të forcuar mbrojtjen e trupit tuaj kundër sëmundjeve, pini shumë ujë gjatë gjithë ditës, por edhe gjatë seancave stërvitore.

Kujdes nga tualeti: Sipas ekspërtëve, banjo e palestrës është vendi ku ka më shumë gjasa të hasni infeksione të shumta. Kjo për shkak se mjediset e lagështa si dushet dhe zona e pishinës janë baza për rritjen e mikrobeve. Për të shmangur infeksione të ndryshme mos ecni kurrë zbathur në banjë ose kudo tjetër në palestër. Një mënyrë tjetër për të mbrojtur veten? Mbuloni çdo prerje ose gërvishtje në lëkurë, pasi lëkura është linja e parë e mbrojtjes kundër infeksioneve.

Gjethet e dafinës/ Ja disa nga kurat më të mira natyrale

Shqiptarët kanë një histori të gjatë të mbjelljes së dafinës në kopshte dhe tarraca dhe kanë gjetur 1001 mundësi për ta përdorur atë. Ajo besohet se sjell fat në familje dhe sipas gojëdhënave thuhet se mbjellja e bimëve të dafinës afër shtëpive, mënjanon goditjet e rrufeve. Gjethet e dafinës vijnë nga familja Laurus Nobilis vendlindja e të cilës është Mesdheu.

Kjo bimë hyjnore është e pasur me vitaminë C, vitaminë B dhe A. Kjo e fundit është një antioksidant natyral që njihet për vetitë në mbrojtjen e shikimit, por edhe mbrojtjen nga kanceri i mushkërive. Dafina ka në përmbajtjen e saj një nivel të lartë të mineraleve si bakri, kaliumi, kalcium, mangani, hekuri, zinku dhe magnezi. Kaliumi ndihmon në mbajtjen nën kontroll të rrahjeve të zemrës dhe tensionit të gjakut. Hekuri është thelbësor në prodhimin e qelizave të kuqe.

Dafina për terapi aromatike: Aroma karakteristike e dafinës ka veti qetësuese për mendjen dhe trurin. Ajo gjithashtu hap rrugët e frymëmarrjes. Vendosni 3-5 gjethe dafine në një enë dhe digjini. Aroma e dafinës do të mbushë ambientet tuaja me erë të mirë e qetësuese.

Dafina për flokë të shëndetshëm: Dafina është shumë e mirë për flokë të thatë e të dëmtuar.

Për lëkurën dhe dhëmbët: Dafina është një gjethe e pasur me vitamina, minerale dhe antioksidantë. Ajo ka efekt shtrëngues për lëkurën. Ekspertët thonë se dafinën mund ta përdorni si maskë në lëkurë duke e bluar në formë pluhuri.

Kundër gjakderdhjes: Nëse keni gjakderdhje të shpeshta nga hundët, duhet të përdorni dafinën. Hidhni tre gjethe të grira trashë të dafinës në një tenxhere të vogël ku keni hedhur dy gota ujë. Ziejini për 10 minuta, kullojeni lëngun dhe pijeni. Të njëjtin lëng mund ta përdorni edhe gatime për tu dhënë aromën e ndezur dhe karakteristike.

Receta/ Oriz me lakër

Nga Blerina Bombaj, dietologe

Oriz me lakër

Përbërësit për 4 racione:
1 qepë
100ml vaj ulliri
1 thelpi hudhër
1kg lakër
200gr oriz për pilaf
1 lt lëng perimesh
Kripë, piper
Lëkurën e 2 limoneve
Lëngun e 1 limoni
2 qepë të njoma
1 tufë koper

Përgatitja:
Vendosim një tenxhere në zjarr dhe hedhim 50ml vaj ulliri.

Presim qepët në copa të mëdha dhe hudhrat i presim trashë dhe i hedhim në tenxhere. Presim lakrën trashë dhe e hedhim në tenxheren me qepët, i gatuajmë për rreth 8-10 minuta. Hedhim oriz, lëngun, kripë dhe piper. Përziejmë herë pas herë.

E heqim nga zjarri kur orizi të jetë bërë dhe hedhim pjesën tjetër të vajit të ullirit, lëngun e limonit, lëkurën e limonit, bishtat e qepëve të njoma të grira dhe koprën.

E shërbeni me pak qepë të njomë të grirë, koper dhe vaj ulliri.

Varianti Omicron/ Manastirliu: Mos humbisni vigjilencën, virusi është ende një realitet

Ministrja e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale, Ogerta Manstirliu në fjalën e saj në Kuvend i ka bërë thirrje qytetarëve që të mos e humbin vigjilencën, sepse virusi është ende një realitet aq më tepër pas shfaqjes së variantit Omicron.

21 muaj më vonë sfida e kësaj përballje me një emergjencë kaq të rrallë mbetet njësoj e vështirë. Ka testuar çdo hallkë të sistemit tonë shëndetësor, ka vënë në provë çdo pjesë të këtij sistemi. E kuptueshme është lodhja prej pandemisë. Por sado e gjatë të duket kjo përballje vigjilencën nuk duhet ta ulim dhe përpjekjet për të mbrojtur jetën e qytetarët duhet i intensifikojmë. Virusi është një realitet i painjorueshëm që po shtyn shumë vende perëndimor t’i kthehen masave më të ashpra se në fillim të pandemisë.

Falë punës së palodhur të sistemit shëndetësor ky nuk pësoi kolaps. I kemi bërë të gjitha këto duke patur përballë jo thjeshtë virusin, por edhe sulmet e akuzat që i kaluan edhe kufijtë e absurdit”, tha Manastirliu.

Pandemia rrit dëmet në shëndet/ Siguruesit kanë paguar 3.6 milionë euro këtë vit

Dëmet e kompanive të sigurimeve nga produktet e sigurimit të shëndetit janë në rritje të lartë këtë vit.

Të dhënat e Autoritetit të Mbikëqyrjes Financiare (AMF) tregojnë se për 10-mujorin 2021 dëmet e paguara në sigurimin e sëmundjeve arritën vlerën e 438 milionë lekëve ose 3.6 milionë eurove. Krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë, dëmet në këtë produkt janë rritur me 26.4%.

Ndërkohë, rritja e primeve për të njëjtin produkt është ndjeshëm më e ngadaltë, me vetëm 3% më shumë krahasuar me të njëjtën periudhë të një viti më parë. Kjo ka bërë që raporti i thjeshtë mes dëmeve të paguara dhe primeve të shkruara bruto të rritet ndjeshëm në 69%, nga 56% që kishte qenë për të njëjtën periudhë të vitit të kaluar.

Duket se efektet e pandemisë në shëndetin e shqiptarëve po ndihen ndjeshëm edhe në dëmet e paguara në këtë produkt. Sipas shifrave zyrtare, pandemia e Covid-19 ka prekur më shumë se 200 mijë shqiptarë. Dëmet në shëndet nuk lidhen vetëm me trajtimet dhe kurat nga Covid-19, por edhe me pasojat në shëndet që sëmundja mund të lërë në vijim edhe për muaj me radhë. Efektet e pandemisë janë edhe më të dukshme në tregun e sigurimit të jetës, ku këtë vit vlera e dëmeve të paguara është rritur me 45% krahasuar me një vit më parë.

Tregu i sigurimit të shëndetit ngelet mjaft i vogël. Skemat e sigurimit privat të shëndetit janë pak të përdorura dhe në një pjesë të madhe ofrohen në formën e benefiteve nga kompani të veçanta për punonjësit e tyre. Për 10 mujorin 2020, shqiptarët kanë paguar më pak se dy euro prime sigurimi për frymë këtë produkt.

Sistemi i sigurimeve të detyrueshme shëndetësore në Shqipëri ofron falas shumicën e shërbimeve, nëse pacienti ndjek një sistem të caktuar reference. Por, për shkak të cilësisë së dobët të shërbimit, mungesës së stafi të specializuar jashtë qendrave të mëdha urbane, korrupsionit dhe kapaciteteve të pamjaftueshme për shërbime të veçanta, shpeshherë pacientët detyrohet t’i marrin pranë qendrave shëndetësore private.

Në shërbimin spitalor ka shpesh mungesë të barnave të domosdoshme, që jo rrallë të sëmurët detyrohen t’i sigurojnë dhe t’i paguajnë vetë. Pandemia e Covid-19 ishte një shembull tipik, ku pacientët e trajtuar në kushte shtëpie, në kushte dërrmuese, e kanë paguar vetë të gjithë koston e barnave dhe kurave të tjera. Të dhënat e Bankës Botërore e rendisin Shqipërinë si një ndër vendet me pagesat më të larta nga xhepi i qytetarëve për shërbimet shëndetësore, me rreth 50% të shpenzimeve totale.

Pandemia ka ndikuar negativisht dhe në rritjen e vdekshmërisë shtesë në vend, duke u bërë një tjetër faktor në rritjen e pagesave të dëmeve në sigurimin e jetës. Sipas INSTAT, që nga prilli 2020, kur vala e pandemisë filloi të jepte pasojat e para në Shqipëri deri në fund të shtatorit 2021, në vend janë shënuar rreth 11 mijë vdekje shtesë në krahasim me mesataren e periudhave përkatëse 2016-2019.

Për 9 mujorin 2021, në vend janë shënuar 21,471 humbje jete, me një rritje prej 18% në raport me të njëjtën periudhë të 2020-s, për shkak të fataliteteve të larta që ndodhën sidomos në tremujorin e parë të këtij viti.

Në krahasim me mesataren e 9 mujorit 2016-2019, fatalitetet në vend për janar-shtator 2021 janë rritur ndjeshëm me 31.6%./ INSTAT

Një lajm i mirë/ Shkencëtarët: “Omicron”, jo dhe aq i rrezikshëm

Varianti “Omicron” ka shqetësuar Organizatën Botërore të Shëndetësisë për shkak se përhapet shumë shpejt. Fill pas konstatimit të tij në disa shtete, mjaft vende të BE-së dhe më gjerë bllokuan udhëtarët nga Afrika e Jugut nga frika e transmetimit të tij.

Aktualisht në të gjithë botën ka një numër të vogël të të infektuarve me “Omicron” krahasuar me variantet e tjera, megjithatë, shkencëtarëve iu ka mjaftuar për të zbuluar se tek ky variant nuk ka një arsye për t’u shqetësuar më tepër krahasuar me të tjerët, raporton abcnews.al.

Dy shkencëtarët grekë Barbara Anemodoura dhe Dimitris Paraskevi thanë se të dhënet konfirmojnë se në ditët dhe javët në vijim do të ketë një përhapje më të shpejtë të variantit “Omicron”, megjithatë sipas tyre, jo domosdoshmërisht të prekurit do të kenë shenja më problematike krahasuar me të qenit i infektuar me variantet e tjera.

“Madje, mund të ketë simptoma më të lehta”, thanë ata.

“Të dhënat nga Afrika e Jugut konfirmojnë se Omicron nuk shkakton pasoja të rënda në organizëm pasi infekton. Duket se ka një anë të mirë që Omikron nuk shkakton sëmundje të rënda”, vijoi Dimitris Paraskevi. Është vërejtur se “Omicron” infekton kryesisht ata që kanë imunitet në trup, për shkak të vaksinës apo anti-trupave të shkaktuara pas shërimit, megjithatë sipas tyre kjo nuk do të thotë se vaksina nuk mbron, pasi ajo ndikon kryesisht në shmangien e rasteve fatale.

Skënder Brataj: 60-70 vizita në 24 orë në shtëpi, gati gjysma dërgohen në spital/ Çfarë dimë për Omicron

Kreu i Urgjencës Kombëtare Skënder Brataj ka folur në një lidhje me News24 për situatën në vend nga COVID-19 dhe variantin e ri Omicron. Ai tha se mutacioni i emërtuar Omicron është një shtam i ri, mutacion i ri, por nuk kemi informacion nëse është në Shqipëri apo jo. Megjithatë sipas tij, ka pak rëndësi sepse virusi nuk njeh kufij.

“Mutacionet janë në natyrën e viruseve, ato që shfaqin virulencë janë këto 5-6 mutacione. Janë mjekët që duhet të japin informacion. Testimi është njësoj si për variantet e tjera. Është njësoj si gjithë viruset e tjerë, duhet parë a është më pak apo më shumë agresiv, a e anashkalon vaksinimin, a trajtohet me të njëjtën terapi? Sekuencimi nuk mund të bëhet dot në Shqipëri dhe mostrat dërgohen në Gjermani. Edhe me rastin e Deltës u bë e njëjta gjë. Ai kishte hyrë, u dërguan mostra në Gjermani dhe u konfirmua.Për Omicron, mendohet që deri tani është më i transmetueshëm. Për fat deri tani në Afrikën e Jugut janë 1500 të shtruar, por me variantin Delta, pavarësisht se është rritur numri i të prekurve me Omicron. Pra, Omicron ka forma më të lehta se Delta. Ka një shqetësim për transmetimin e shpejtë, por dhe një lehtësim që nuk ka forma të rënda”, tha Brataj.

Ai tha se ka një diskordancë për numrin e urgjencave. “Ka një indiferencë të madhe nga ana e njerëzve për të kërkuar ndihmë dhe teste. Numri i të shtruarve në spital është 25-30 veta që i çojmë në spital dhe po aq qëndrojnë në shtëpi. Janë ata të sëmurë që qëndrojnë për një kohë të gjatë në banesë dhe kur arrijnë në kushtet e rëndimit, i drejtohen urgjencës”, u shpreh Brataj.

Sa i përket numrit të vizitave në shtëpi, ai tha se janë rreth 70 në 24 orë dhe gati gjysmat dërgohen në spital.

“Në këtë moment janë rreth 60-70 vizita në 24 orë në shtëpi. 48-50% janë dërgime në spital, pjesa tjetër mjekohet në banesë. Insistohet tek moshat e treta. Për moshat e reja kërkohet shumë më përpara ndihmë. Problematikë, ndjekja në disa mjekë specialistë dhe fillimi i terapisë pa analizë. Pa pasur një imazheri, një grafi, një skaner pa këto nuk mund të ketë terapi të mirë sepse COVID-19 nuk ka një terapi, një protokoll të vetin”, tha Brataj.