Si po funksionon shërbimi shëndetësor parësor dhe shpërndarja e barnave me rimbursim

Denisa Canameti

Beteja me COVID-19 po bëhet gjithnjë e më vështirë për profesionistët e shëndetit, të cilët janë padiskutim të parët më të rrezikuarit. Eksperienca ndërkombëtare, e veçanërisht ajo e Italisë, tregoi se mjekët mund të jenë njësoj si pjesa tjetër e popullatës viktima, në përpjekjen e madhe për të shpëtuar jetë. Në Itali, aktualisht janë 24 mjekë të cilët kanë humbur jetën për shkak të COVID-19. Raportohet se 11 ndër 24 mjeket e vdekur i përkasin shërbimit të familjes, pra janë mjeke familje në qëndrat shëndetesore të zonave të ndryshme.

Njësoj të ekspozuar ndaj rrezikut janë edhe mjekët e familjes në Shqipëri. Rasti i Fierit, ku një familje (e konfirmuar tashmë me COVID-19) nuk tregoi të vërtetën se kishte udhëtuar drejt Italisë, çoi në karantinim jo vetëm mjekun e Qendrës Shëndetësore, por edhe personelin shëndetësor të Spitalit të Fierit.

Spitali Rajonal i Fierit, i shërben një komuniteti prej rreth 300.000 mijë banorësh dhe mbulon 3 bashki: Fier, Patos, Roskovec. Në këto kushte  “paralizimi” i tij për shkak të mungesës së mjekëve do të ishte një dëm jashtëzakonisht i madh.

Si po funksionon shërbimi parësor sot në Shqipëri? Ç’masa janë marrë? Si po e marrin shërbimin të sëmurët kronik në kushtet e izolimit? Në Shqipëri,aktualisht janë rreth 400.000 pacientë që po trajtohen me recetë me rimbursim. Sa të mbrojtur janë mjekët, qoftë sa i takon pajisjes me mjete mbrojtëse, ashtu edhe përditësimit me ecurinë e sëmundjes; aftësinë për të njohur simptomat dhe orientuar drejt rastet.

Shoqata Together for Life përmes një lidhje telefonike ka kontaktuar me një prej drejtuesve të një prej Qendrave Shëndetësore në Kryeqytet për ta pyetur lidhur me sesi po funksionon puna në parësor.

“Ashtu sikurse edhe e keni parë FSDKSH ka  vënë  në dispozicion  të  gjithë  kontaktet  e mjekëve  të  familjes dhe farmacistëve, për të lehtësuar aksesin e pacientëve në shërbimin shëndetësor. Kjo është gjëja më e mirë që mund të bëhej  në këtë situatë.  Të  kesh  mundësinë të kontaktosh menjëherë me mjekun e familjes, që për më tepër njeh historikun  shëndetësor të çdo pacienti,  në rast të çdo problemi që mund të paraqitet, është lehtësi shumë e madhe. Por, është e rëndësishme  të thuhet që  kemi marrë masat që asnjë pacient të mos mbetet pa trajtimin  e nevojshëm. Mendoni  një pacient  me  diabet  të mbetet  qoftë  dhe një  vakt  pa  mjekim , apo pacientë me probleme të zemrës , me  sëmundje   kronike  të  mushkërive , apo mjaft sëmundje që rëndohen menjëherë nëse mungon  edhe tableta  apo  injeksioni  i parë  i radhës”.   

I pyetur se si po funksionon puna e përditshme me pacientët dhe me pacientët kronik, vecanërisht, drejtuesi tha se:

“Masat  e marra  për  mbrojtje  nga  COVID-  19  e  vënë  theksin tek  izolimi  i gjithë  popullatës  e veçanërisht  asaj  në  rrisk: si  të  sëmuret  kronikë dhe të  moshuarit. Në  këto  kushte  shërbimi  më  i  mirë  që  mund t’ju  bëjë mjeku  i  familjes  është  dërgimi  i medikamenteve  pa  u paraqitur  në  qendrat  shëndetësore  si  dhe  këshillimi  nëpërmjet  telefonit.  

Prej  më shumë se  dy  javësh dita  e punës e një mjeku  familje  nis  me evidentimin  e  datave  të  recetave  për  të  sëmuret  kronikë; më  pas  komunikohet  me  të sëmurin  duke  i  mundësuar  dërgimin e recetës me sms, ëhat’s App , viber etj . Për  çdo  rast  që  nuk  ka  mundësi të  shkojë  në  farmaci  për  të  marrë  recetën, është personeli mjekësor që e kryen këtë detyrë në bashkëpunim me farmacistët, të cilët meritojnë gjithashtu një falenderim shumë të madh”.  

Ndërsa se sa të njohur janë mjekët e familjes me simptomat e COVID -19 dhe a kanë zhvilluar trajnime apo seminare Brenda QSH për plotësimin e njohurive të mjekëve të familjes:

Mjekët e familjes, sikurse dhe gjithë pjesa tjetër e stafit të Qendrave Shëndetësore, ku përfshihen mjekët specialist dhe infermierët janë njohur dhe po njihen me çdo përditësim të udhëzimeve që nxjerr Ministria e Shëndetësisë dhe Mbrojtjes Sociale si dhe Instituti I Shëndetit public, në lidhje me COVID-19. Epidemiologët e Njësive Vendore të Kujdesit Shëndetësor u kanë bërë trajnim pothuajsë të gjithë mjekëve të familjes ende pa u identifikuar rasti I parë me COVID-19 në Shqipëri. Mundësitë e informimit sot janë të pafundme, por po kujdesemi që të marrim si dhe shpërndajmë informacione zyrtare që kalojnë në sitën e profesionistëve. Puna jonë pas fillimit të epidemisë në vend konsiston në mbajtjen e të sëmurëve sa të jetë e mundur, larg ambienteve ku mund të infektohen. Mjekësia është e pamundur të bëhet e gjitha në distancë, por është thelbësore në kushtet aktuale që popullata të marrë maksimumin e informacionit të mundur në distancë nga profesionistët e mjekësisë. Një komunikim e vlerësim I problemeve nëpërmjet telefonit nga mjekët e familjes bën  të  mundur  uljen  e fluksit  të pacientëve  nëpër  Qendra  Shëndetësore  e  Urgjenca . Na  bëjnë  optimistë  dhe  rezultatet  e  punës  së  deritanishme  që  kanë  ulur  ndjeshëm  fluksin e  vizitave  në rrjetin  e  shërbimit  shëndetësor  publik ,  duke  theksuar  që  perpiqemi  të  mos  lëmë  asnjë  rast  ambulator  pa  zgjidhje . 

Por, a kanë mundur të pajisin personelin; mjekë, infermierë, recepsionistë, sanitarë me masat mbrojtëse?

Në  të  gjitha  Qendrat  Shëndetësore  janë  marrë masat  maksimale të mundura për të mbrojtur  stafin  nga infektimi. Nga  masat  e thjeshta por mjaft  të  rëndësishme  higjeno -sanitare , dezinifektimet  e ambjenteve e  deri  tek  pajisjet. Në  fillim ishte  mjaft  e  rëndësishme që  pacientet  të  ishin  korrekt  me  mjekun  për  histori  udhëtimi në vendet  me  rrisk , por  sot  nuk  mjafton  vetëm  kjo . Pas  çdo rasti  të  ri  duhen  zbuluar  me  kujdes  gjithë  kontaktet  me  qëllim  minimizimin  e përhapjes . Edhe  këtu  luan  shumë  rol  mjeku  i  familjes  sepse  zotëron  një  armë  të  fuqishme; konfidencialitetin e  krijuar  më  herët me  pacientin.   Mjekët  e  familjes  bashkë  me  epidemiologët  e  zonave  po  bëjnë  punë  të  admirueshme  në  atë  që quhet  hetim  epidemiologjik. 

A po kryhen vizita ndërkohë në Qendrën Shëndetësore?

Në  qendrën  tonë  dhe  pothuaj  në  të  gjitha  qendrat  e  tjera  nuk  ju  mohohet  shërbimi pacienteve  që paraqiten  për  vizita akute . Kemi  organizuar  një  vlerësim  paraprak  të  pacienteve  nga stafi  ynë  pa  u  futur  në  ambjentet  e  brendshme  të  qendrës . E  bëjnë këtë  vlerësim  infermireret  duke  ju  këshilluar  si  “rregull numër një” pacientëve  mbatjen  e distancës .   

Pas  çdo  rasti  të  nevojshem  për  vizitë  zbret mjeku  famijes  për  të  komunikuar me  pacientin  po  jashtë  ambjenteve  e  më  pas  nëse   vizita  është  e domosdoshme, pacientit  i vihet  maskë  dhe  vijohet  shërbimi.  Nuk  duhet  harruar  që  ka  kategori  pacientesh  për  shërbim  të domosdoshëm në Qendra Shendetësore  si   : mjekime  plagësh , vizita  kardiologjike  që  kërkojne   patjetër  një  mendim  të  kardiologut  shoqëruar  me  një  elektrokardiogramë ; infeksione  që  nuk  kanë lidhje  me  COVID -19 por  që  kërkojnë trajtim  të  menjëhershëm; injeksione etj.  Mjafton  aq  për  të  thënë  sa  shumë  punë  po  bëhet . 

Nëse  në  një moment  nuk jua  hapim  telefonin  bjerini  përsëri  sepse  nuk  është  bezdi,   por thjesht një  pamundësi  moment, ishte porosia e fundit, përpara se të ndërpritej lidhja telefonike.