Scupola Giovanni Maria: Sipas Basaglias, çmenduria ekziston si arsyeja. Të sëmurët mendorë nuk duhet mbyllur apo lidhur

Scupola Giovanni Maria, kardiokirurg

Mjeku që ndryshoi përgjithmonë vizionin e psikiatrisë dhe personave me çregullime psikiatrike është Franco Basaglia.

Mjeku revolucionar, para së gjithash, nuk i konsideroi njerëzit që vuajnë nga psikoza si të

çmendur dhe si njerëz që duhen mbajtur larg shoqërisë. Sipas Basaglias, të sëmurët mendorë ishin, në të vërtetë, njerëz të sëmurë të cilët mjekët ishin të detyruar t’i trajtonin.

Këto nuk ishin qenie për t’u mbyllur, qetësuar ose lidhur, por njerëz të brishtë që kishin nevojë

për dikë që t’i ndihmonte të rivendosnin rendin, duke rikthyer kurajo për ata që kishin humbur

fillin e ekzistencës së tyre. Ky ishte revolucioni i madh i Basaglia-s, duke ndryshuar natyrën e

sëmundjes falë një metode të re terapeutike që nuk e konsideronte më personin e sëmurë një

individ të rrezikshëm, por një qenie cilësitë njerëzore të së cilës duhet të merren në konsideratë

dhe jo të shtypen. Kështu pra pacienti, për t’u bërë mirë, duhej të përfshihej me botën e

jashtme duke iu përkushtuar punës dhe marrëdhënieve njerëzore.

Problemi më i madh ishte se, kur u miratua Ligji 180, të çmendurit u gjendën të katapultuar në

një botë që nuk e njihnin dhe mbi të gjitha brenda një konteksti kulturor dhe shoqëror që nuk

ishte akoma gati për t’i mirëpritur ata.

Terapitë konjuktive të sjelljes shoqërohen shpesh me aktivitete rikrijuese të lojërave që ndihmojnë pacientin të dalë nga universi i tij i rëndë. Në territorin kombëtar ka dhjetëra kompani teatrale që përpiqen të përdorin trillime skenike si një vend shërimi, hapësirë dhe kohë për të gjetur një mënyrë që fantazmat e mendjes të mbeten në skenë dhe të lënë jetën e përditshme.

Gjithashtu është e rëndësishme përvetësimi i sferës së punës: mësimi i një personi të sëmurë për të gatuar, riparuar mobilje ose për të ndërtuar objekte është hapi më i rëndësishëm gjithëpërfshirës drejt daljes nga vrima e zezë e shqetësimit mendor.

Basaglia, 40 vjet më parë,e kuptoi këtë dhe pasardhësit e tij duke ndjekur të

ashtuquajturën Antipsikiatri(rryma anglo-saksone e mendimit, së cilës i ishte bashkuar Basaglia)

përpiqen të punojnë duke edukuar komunitetet terapeutike. Në fakt, nuk është e mjaftueshme

për të kuruar të sëmurët, por është e nevojshme të operohet në një nivel terapeutik në

kontekstin social në të cilin jeton personi, qoftë ajo familja, vendi i punës apo shkolla. Edukimi i

shoqërisë për të qasur shqetësimet psikike ishte utopia e Basaglias duke pasur parasysh që, për

momentin, sëmundja mendore ende shihet me mosbesim dhe frikë pasi nuk kuptohet. Franco

Basaglia pëlqente të kujtonte: “Çmenduria është gjendje njerëzore. Tek ne, çmenduria ekziston

dhe është e pranishme siç është arsyeja. Problemi është se shoqëria, për ta quajtur veten të

civilizuar, në vend se tëpranojë po aq arsyen sa edhe çmendurinë, udhëzon një shkencë:

Psikiatrinë, ta përkthejë çmendurinë në sëmundje, në mënyrë që ta eliminojë atë. Azili kështu

ka arsyet e tij për të ekzistuar.