Ushqimi ndikon në rritjen fizike të fëmijëve. Në fakt, një dietë e gabuar mund të pengojë rritjen deri në 20 centimetra. Kjo u zbulua nga një studim i botuar nga studiuesit nga Imperial College London në revistën ‘The Lancet’, sipas të cilit cilësia e të ushqyerit dhe ambienti në të cilin jetojnë fëmijët dhe adoleshentët ndikojnë në ndryshimet e gjatësisë dhe peshës, duke ndikuar në shëndetin dhe mirëqenien e një jete të tërë.
Kush rritet më shumë dhe kush më pak?
Sondazhi, i cili analizoi të dhënat nga 65 milion fëmijë dhe të rinj të moshës 5 deri në 19 vjeçare në 193 vende midis viteve 1985 dhe 2019, zbuloi se kombet me 19-vjeçarët më të gjatë në vitin 2019 janë në Evropën veri-perëndimore dhe qendrore dhe përfshin Holandën, Malin e Zi, Danimarkën dhe Islandën. Nga ana tjetër, kombet me gjatësinë më të ulët gjenden kryesisht në Azinë Jugore dhe Juglindore, Amerikën Latine dhe Afrikën Lindore, me Timorin Lindor, Papua Guinenë e Re, Guatemalën dhe Bangladeshin.
Nje shembull? Një vajzë mesatare 19-vjeçare në Bangladesh dhe Guatemala (vendet me vajzat më të shkurtra në botë) është afërsisht e njëjtë me një vajzë 11-vjeçare në Hollandë, ku ato janë më të gjatat.
Përmirësimet më të mëdha në gjatësinë mesatare të fëmijëve u regjistruan në Kinë, Korenë e Jugut dhe pjesë të Azisë Juglindore. 19-vjeçarët në Kinë në 2019 ishin 8 cm më të gjatë se moshatarët e tyre në 1985. Ndërsa në shumë vende të Afrikës nën-Sahariane, gjatësitë mesatare kanë mbetur të pandryshuara ose janë ulur që nga viti 1985.
Kushtojini vëmendje edhe peshës
Studimi gjithashtu shqyrtoi indeksin e masës trupore të fëmijëve (IMT), i cili ndihmon të tregojë nëse një person ka një peshë të shëndetshme në lidhje me gjatësinë e tij. Studiuesit zbuluan se adoleshentët më të gjatë dhe me IMT më të lartë jetonin në Ishujt Paqësorë, Lindjen e Mesme, Shtetet e Bashkuara dhe Zelandën e Re, ndërsa IMT më i ulët u gjet në vendet e Azisë Jugore si p.sh. India dhe Bangladeshi. Sidoqoftë, ushqyerja e dobët ndikon jo vetëm në vendet e Jugut, por edhe në disa vende të pasura, përfshirë Mbretërinë e Bashkuar, ku fëmijët dhe adoleshentët janë më pak të shëndetshëm se vendet e tjera të pasura, për shkak të aksesit jo të duhur në ushqimet e shëndetshme.
Majid Ezzati, autor i vjetër i studimit në Shkollën Perandorake të Shëndetit Publik, komenton: “Fëmijët në disa vende rriten shëndetshëm deri në pesë vjet, por pastaj bëjnë regres në ritmet e rritjes, pikërisht në vitet e shkollës. Kjo tregon se ekziston një çekuilibër midis investimeve në përmirësimin e të ushqyerit të fëmijëve dhe adoleshentëve të moshës shkollore. Ky problem është veçanërisht i dukshëm sot, gjatë pandemisë Covid-19, kur shkollat janë mbyllur në të gjithë botën dhe shumë familje të varfra nuk janë në gjendje të sigurojnë ushqim adekuat për fëmijët e tyre”.
Roli i gjeneve
Gjenetika luan një rol të rëndësishëm në gjatësinë dhe peshën e fëmijëve individualë, por kur bëhet fjalë për shëndetin e popullatave të tëra, ushqimi dhe mjedisi janë thelbësore./Pernenat
No comments:
Post a Comment