Nje gote alkol ne dite mbron zemren; Mit apo Realitet ?

Perpos cdo mbremjeje, per me teper ne fundjave, ne rruget e Bllokut, te plazmuara nga nje lloj i caktuar e gati uniform i muzikes ritmike, te pa kalueshme nga te rinj e nga makina te shtrenjta, ne gjysem erresire pertej xhameve te lokaleve te pafund ne numer, profilohen silueta elegante te rinjsh te mbuluara nga nje vel tymi cigaresh e te fokusuara ne gotat e alkolit, veres, tekiles. Ne oret e para te mengjezit gelojne taksite qe percjellin disa nga viktimat e kesaj maratone qe me kembet e veta, apo te mbajtur perkrahu nga dikush, drejtohen per ne shtepite e tyre per te kompensuar gjumin e munguar, deri ne oret e pasdites.
Perse kaq shumë te rinj kane nevoje te pine dhe shpesh edhe te dehen ?
Për t’u “argëtuar”,  per “mode”, per t’u bere “tape” apo sepse nen efektin e alkolit është më e lehtë te besh miq e sidomos “te lyesh e qetesosh me melhem” dhimbjet e dashurisë bashkeshoqeruese te moshave te reja.  Ky nuk perben aspak news nëse është e vërtetë se “Biri i Zeusit dhe Semeles i dha verë njeriut për të harruar vuajtjen dhe dhimbjen”.
Rreziqet e alkolit
Alkoli ka shoqëruar gjithmonë historinë e njeriut. Kudo dhe kurdo, ne cdo cep te botes, pa dallim në mes të veriut dhe jugut,  lindjes apo perëndimit. “Perëndia bëri ujin”, ndersa “Njeriu beri verën “,  shkruan Victor Hugo në nje nga kryeveprat e tij, La Fete chez Therese. Ne te kundert, nuk  ka asnjë tekst te lashtë, nga Greqia në Palestinë, e deri në Kinë,  të cilët nuk ka folur per alkolin dhe sidomos demet e tij. Në të gjitha fetë ka referenca për të hequr dorë nga alkoli, per te paksuar konsumin e tij apo se paku per te mos e pire në kohë të caktuara të vitit.
Ai është si cdo droge tjetër, ndoshta edhe më keq, sepse vret më shumë se heroina, kokaina dhe hashashi. Ka një lidhje të ngushtë, sipas studjuesve, mes alkoolit, përdorimit të drogës dhe krimit. Alkoli vret cdo vit 3.3 milionë njerëz në mbarë botën, pra, eshte përgjegjes i 5.9% të vdekjeve globale, dhe shkaktar i 17.1% të aksidenteve rrugore. Në shifra, demet e alkolit janë të krahasueshme me ato të duhanit dhe, më shumë se SIDA, tuberkulozi apo sëmundjet kancerogjene.
Ne nje studim te bërë në Angli, nga Instituti i Shëndetit, rezultoi se rreth 40% e adoleshenteve pine cdo fund jave, se paku 80 gram alkool (5 gota verë, ose 8 birra të vogla, apo 2.3 gota te vogla alkooli te forte), duke profiluar keshtu kontigjentin qe kur të rriten te kene predispozite per tu bere pijanece te rregullt. Ndersa në të rriturit, që cilët kane filluat te pine qe në moshen 20 vjec, vdekjet nga cirroza e mëlçisë jane 8 herë më shumë ne raport me ata qe nuk pine.
Perse dhe si “vrasin” pijet ?
Çfarë ndodh ne trurin dhe melcine e atij që pi ?
Alkoli vepron në nivel të substancave që rregullojnë transmetimin nderqelizor te impulseve nervore,  të tilla si dopamina, katekolaminat dhe serotonina. Eshte pikerisht clirimi i dopaminës që nxit euforine dhe dëshirën per te folur, lehteson marrëdhëniet me njerëzit e tjerë, te ben te ndjehesh me i lire dhe me i  plotfuqishem. Por, kur sasia e marre e alkolit rritet shume, pasohet nga një efekt frenues i trurit, bie tensioni i gjakut, humbet mundësia për të kontrolluar temperaturën e trupit, fillon vështirësia në frymëmarrje dhe se fundi vjen koma. Ne kete moment, vdekja eshte shume prane.
Perpos trurit, edhe melcia vuan shume nga perdorimi i alkolit. Edhe marrjet e vogla te alkolit, por te përditeshme, cojne ne depozitim të yndyrnave ne mëlçi (steatozë e quajne mjekët). Ky depozitim, shkakton një formë te inflamacionit (hepatit e quajne mjeket) që jo rralle mund te transformohet në cirozë dhe kancer te melcise. Më shumë se 40-80 gram alkool në ditë për burrat dhe 20-40 për gratë, brenda 10-12 viteve,me siguri do të çojnë në sëmundje të mëlçisë.
Studimet e fundit kane konfirmuar edhe nje lidhje te drejtperdrejte midis rritjes së konsumit të alkoolit dhe rritjes së rrezikut për hemoragji cerebrale, sëmundje të zemrës, krizave fatale te tensionit te larte, carjes së aortës dhe te kancerit.
Nje gote alkol ne dite, Mit apo Realitet ?
Ate nate magjike, në verën e vitit 1991, nga nje bar ne Lyon, me një gotë vere në dorë, i frymezur nga Paradoksi Francez, observimi epidemiologjik sipas te cilit francezet megjithse konsumojne më shume vaj, gjalpë dhe yndyrë shtazore sevendet e tjera te europes perëndimore, vuajne me pak nga semundjet e zemres, frankofili Safer do te insistonte se enigma (paradoksi) franceze shpjegohej vetem nga kjo gote verë e kuqe e cila nepermjet molekulave me veti antioksiduese, polifenet qe ajo permban, ka efekte mbrojtese ne shendetin tone dhe sidomos në zemër.
Ju deshen vetem 60 minuta historike, që i ndjeri Morley Safer të bindë amerikanet dhe të çimentojë në vetëdijen e tyre efektet mbrojtese të verës se kuqe ne zemër, reflektuar ne faktin qe vetem ne 5 vjet konsumi i veres se kuqe ne amerike te dyfishohej. Per me teper konsumatori amerikan do te insistonte te pinte te njejten vere qe pinin francezet.
Me pas, në korrik 1992, Safer, i pompuar si nje star hollivudi, do ta shkelte akoma me fort gazin;  “Provat e efekteve pozitive te dozave te vogla (moderuara) te alkolit ne shendetin e njerezve jane evidente dhe ne rritje”, duke çimentuan në psikikën amerikane justifikimin  në dukje te padurueshëm për të pirë rregullisht nga nje gote vere franceze.
Pavarësisht nga popullariteti i teorisë, Shoqata Amerikane e Zemrës thekson, në faqen e saj zyrtare, se nuk ka asnje lidhje statistikikore te perdorimit te veres me vdekshmërinë nga semundjet e zemres, duke thyer shkencerisht mitin popullor që konsumi i moderuar i alkoolit eshte i mirë për zemren. Ata insistojne  se shumë nga antioksidantët e perfshire ne vere, jane te pranishem edhe ne fruta apo dhe perime të tjera, ku spikat Brokoli.
Kë do te zgjidhnit si antioksidant midis  Brokolit dhe veres Bordeaux ?- e pyeten themeluesin e institutit shkencor Mario Negri ne Bergamo, Silvio Garattini. Pa dyshim Brokolin, do te pergjigjej ai. Po ne se do te ishte gjalle Safer Morley ? – “A votre santé,” do të thoshte ai, duke ngritur një gotë vere.
Ata pine “per t’u argëtuar”, “për t’u dehur”. Sigurisht kane te drejte pasi “vera kënaq zemren e njeriut” (Psalmet 103, 15), por ata duhet të mësojnë t’a gëzojnë atë në mënyrë të sigurtë.
    Prof Dr. Myftar Barbullushi